ثمرات ادب‌آموزی در کودکی
...عَنْ حَمَّادٍ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اَللَّهِ عَلَیْهِ السَّلاَمُ عَنْ لُقْمَانَ وَ حِکْمَتِهِ اَلَّتِی ذَکَرَهَا اَللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ، فَقَالَ:
«...یَا بُنَیَّ إِنْ تَأَدَّبْتَ صَغِیراً انْتَفَعْتَ بِهِ کَبِیراً، وَ مَنْ غَنِیَ بِالْأَدَبِ اهْتَمَّ بِهِ وَ مَنِ اهْتَمَّ بِهِ تَکَلَّفَ عِلْمَهُ وَ مَنْ تَکَلَّفَ عِلْمَهُ اشْتَدَّ طَلَبُهُ وَ مَنِ اشْتَدَّ طَلَبُهُ أَدْرَکَ مَنْفَعَتَهُ فَاتَّخِذْهُ عَادَةً فَإِنَّکَ تَخْلُفُ فِی سَلَفِکَ وَ تَنْفَعُ بِهِ مَنْ خَلَفَکَ وَ یَرْتَجِیکَ فِیهِ رَاغِبٌ وَ یَخْشَى صَوْلَتَکَ رَاهِبٌ وَ إِیَّاکَ وَ الْکَسَلَ عَنْهُ وَ الطَّلَبَ لِغَیْرِهِ...»
تفسیرالقمی، ج۲، ص۱۶۴
از امام صادق (علیه‌السلام) نقل شده است که لقمان به فرزندش گفت:
«پسرم! اگر در خردسالی «ادب» بپذیری،[۱] در بزرگ‌سالی از آن بهره خواهی برد.
کسی که از «ادب» سرشار شود، به آن اهتمام می‌ورزد
و کسی که به آن اهتمام ورزد، در پیِ دانشِ آن سخت می‌کوشد
و کسی که در پی دانشش سخت بکوشد، اشتیاقش شدید می‌گردد
و کسی که اشتیاقش شدید گردد، به منفعت آن دست خواهد یافت.
پس ادب‌آموزی را عادت خویش کن؛
چراکه دراین‌صورت جانشین خوبی برای گذشتگانت خواهی بود و به آیندگانت سود خواهی رساند. رغبت کنندگان به تو امیدوار خواهند شد و بیم‌داران در برابر ابهت تو کرنش خواهند کرد
و بپرهیز از این‌که نسبت به ادب‌آموزی سستی و تنبلی نمایی و به دنبال چیز دیگری باشی.»[۲]
پاورقیـــــــــــــــــــــــــــــــــ
[۱] همان‌طور که در مطلب پیشین نیز ذکر شد، «تأدیب» یعنی به شخصی چیزی بیاموزیم و بعد او را واداریم که آن را در عمل نیز به کار بندد. «تأدّب» نیز یعنی کسی که تحت تأدیب است، پذیرش و همراهی داشته باشد.
[۲] در سلسه‌مطالبی که با عنوان «سه دوره هفت‌ساله برای تربیت کودک» ارائه شد، ملاحظه فرمودید که بهترین زمان برای «تأدیب»، دوره هفت‌ساله دوم است؛ دوره‌ای که دوره‌ی «اطاعت و آموزش» نام گرفت و کودک در این دوره باید تحت آموزش و تأدیب باشد.
