…عَنِ السَّکُونِیِّ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص:
«مَنْ عَرَضَ لِأَخِیهِ الْمُسْلِمِ الْمُتَکَلِّمِ فِی حَدِیثِهِ فَکَأَنَّمَا خَدَشَ وَجْهَهُ.»
الکافی، ج۲، ص۶۶۰
از امام صادق از رسول خدا (صلوات‌الله‌علیهما) نقل شده است:
«هرکس در میان سخن برادر مسلمانش که در حال سخن گفتن است بپرد، مانند این است که به صورتش خنج زده باشد!»
…عَنْ أَبِی بَصِیرٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ:
«إِذَا کَانَ الْقَوْمُ ثَلَاثَةً فَلَا یَتَنَاجَى مِنْهُمُ اثْنَانِ دُونَ صَاحِبِهِمَا فَإِنَّ فِی ذَلِکَ مَا یَحْزُنُهُ وَ یُؤْذِیهِ.»
الکافی، ج۲، ص۶۶۰
از امام صادق (علیه‌السلام) نقل شده است:
«هرگاه گروهی از شما سه نفر بودید، مبادا دو نفر از آن‌ها بدون دیگری با هم نجوا کنند (درِگوشی سخن بگویند)؛
چراکه این کار موجب غمگین شدن و آزار دیدنِ نفر سوم می‌شود.»
پانوشتـــــــــــــــــــــــــــــــــ
طبیعی است که در یک جمع خلوتِ سه‌نفره، اگر دو نفر در گوشِ هم نجوا کنند، نفر سوم تک می‌افتد و به او احساس ناراحتی دست می‌دهد و آزرده می‌شود. اگر تعداد، بالاتر باشد و نفر سوم بتواند با نفر چهارمی صحبت کند، میزان این آزردگی کم خواهد شد یا اصلاً رخ نمی‌دهد.
اما با توجه به این‌که ملاکِ نهی از این‌کار، ناراحتی و آزارگیِ دیگران بیان شده است، شاید بتوان نتیجه گرفت که در جمع‌های بیش از سه نفر نیز اگر شرایط طوری باشد که درِ گوشی صحبت کردنِ گروهی، موجب ناراحتی و اذیت دیگران شود، باز هم باید از این‌کار پرهیز نمود.
حفظ احترام و شخصیت متربی، از واجبات کار یک مربی است. یکی از عوامل شکستن حرمت متربی، این است که کار زشت یا اشتباهش نزد دیگران آشکار شود.
به‌همین‌خاطر است که مربی باید تا جایی که ممکن است، از «اصل تغافل» استفاده کند تا پرده حرمت میان او و متربی‌اش دریده نشود.
وای به حال مربی‌ای که نه‌تنها خود را به ندانستن و نفهمیدن نزند، بلکه کار زشت یا اشتباه متربی‌اش را بر سر دست گیرد و برای دیگران هم بیان نماید.
این‌جاست که گویا جای متهم و شاکی عوض می‌شود؛ متهم تبرئه می‌گردد و شاکی مجرم می‌شود...
…عَنِ اَلصَّادِقِ عَلَیْهِ السَّلاَمُ أَنَّهُ قَالَ:
«مَنِ اطَّلَعَ مِنْ مُؤْمِنٍ عَلَى ذَنْبٍ أَوْ سَیِّئَةٍ فَأَفْشَى ذَلِکَ عَلَیْهِ وَ لَمْ یَکْتُمْهَا وَ لَمْ یَسْتَغْفِرِ اللَّهَ لَهُ کَانَ عِنْدَ اللَّهِ کَعَامِلِهَا وَ عَلَیْهِ وِزْرُ ذَلِکَ الَّذِی أَفْشَاهُ عَلَیْهِ وَ کَانَ مَغْفُوراً لِعَامِلِهَا وَ کَانَ عِقَابُهُ مَا أَفْشَى عَلَیْهِ فِی الدُّنْیَا مَسْتُورٌ عَلَیْهِ فِی الْآخِرَةِ ثُمَّ یَجِدُ اللَّهَ أَکْرَمَ مِنْ أَنْ یُثَنِّیَ عَلَیْهِ عِقَاباً فِی الْآخِرَةِ.»
الإختصاص، ص۳۲
از امام صادق (علیه‌السلام) نقل شده است:
«هرکس به گناه یا کار بد مؤمنی آگاه شود و آن را برملا سازد، پنهانش ننماید و برای آن شخص از خداوند طلب آمرزش نکند، نزد خداوند مانند همان‌کسی است که آن کار را انجام داده است و گناه همان‌کاری که برملا ساخته است، بر گردنش خواهد بود.
کسی که آن کار را انجام داده، آمرزیده می‌شود و مجازاتش این است که کارش در دنیا برملا شده. کار او در آخرت پنهان خواهد شد و خداوند را بزرگوارتر از این خواهد یافت که مجدداً در آخرت مجازاتش نماید.»
...عَنْ حَنَانِ بْنِ سَدِیرٍ عَنْ أَبِیهِ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ ع قَالَ:
«جَاءَ رَجُلٌ إِلَى النَّبِیِّ ص فَشَکَا إِلَیْهِ أَذًى مِنْ جَارِهِ فَقَالَ لَهُ رَسُولُ اللَّهِ ص: «اصْبِرْ» ثُمَّ أَتَاهُ ثَانِیَةً فَقَالَ لَهُ النَّبِیُّ ص: «اصْبِرْ» ثُمَّ عَادَ إِلَیْهِ فَشَکَاهُ ثَالِثَةً. فَقَالَ النَّبِیُّ ص لِلرَّجُلِ الَّذِی شَکَا: «إِذَا کَانَ عِنْدَ رَوَاحِ النَّاسِ إِلَى الْجُمُعَةِ فَأَخْرِجْ مَتَاعَکَ إِلَى الطَّرِیقِ حَتَّى یَرَاهُ مَنْ یَرُوحُ إِلَى الْجُمُعَةِ فَإِذَا سَأَلُوکَ فَأَخْبِرْهُمْ.»» قَالَ: «فَفَعَلَ فَأَتَاهُ جَارُهُ الْمُؤْذِی لَهُ فَقَالَ لَهُ: رُدَّ مَتَاعَکَ فَلَکَ اللَّهُ عَلَیَّ أَنْ لَا أَعُودَ.»
الکافی، ج۲، ص۶۶۸
از امام باقر (علیه‌السلام) نقل شده است:
«مردی نزد پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) آمد و به‌خاطر آزاری که از همسایه‌اش به او می‌رسید، شکایت کرد.
رسول خدا به او فرمودند: «صبر کن!»
بعد، برای بار دوم نزد ایشان آمد.
پیامبر به او فرمودند: «صبر کن!»
بعد، برای سومین بار نزد ایشان برگشت و از همسایه‌اش شکایت کرد.
پس پیامبر به مردی که شکایت کرده بود، فرمودند: «وقتی بامداد مردم برای به نماز جمعه می‌رفتند، اثاثیه‌ات را در مسیرِ (مردم به نماز جمعه) بیاور تا هرکس به نماز جمعه می‌رود آن را ببیند. وقتی از تو سؤال کردند (که چرا چنین کرده‌ای)، آن‌ها را (از آزارهای همسایه‌ات) آگاه کن.»
آن مرد این کار را کرد. پس همسایه‌ی آزارگرش نزد او آمد و به او گفت: اثاثت را [جمع کن و به خانه‌ات] بازگردان که برایت با خداوند عهد می‌کنم که [به وضعیت سابق] برنگردم.»
...عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ عَبْدٍ صَالِحٍ ع قَالَ قَالَ:
«لَیْسَ حُسْنُ الْجِوَارِ کَفَّ الْأَذَى وَ لَکِنَّ حُسْنَ الْجِوَارِ صَبْرُکَ عَلَى الْأَذَى.»
الکافی، ج۲، ص۶۶۷
از امام کاظم (علیه‌السلام) نقل شده است:
«زیبا همسایگی کردن، [فقط] خودداری از اذیتِ (همسایه) نیست،
بلکه زیبا همسایگی کردن، این است که بر آزارِ (همسایه) صبر نمایی.»
...عَنْ عُبَیْدِ اللَّهِ الْوَصَّافِیِّ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ ع قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص:
«مَا آمَنَ بِی مَنْ بَاتَ شَبْعَانَ وَ جَارُهُ جَائِعٌ.»
الکافی، ج۲، ص۶۶۸
از امام باقر از رسول خدا (صلوات‌الله‌علیهما) نقل شده است:
«به من ایمان ندارد؛ کسی که شب سیر بخوابد درحالی‌که همسایه‌اش گرسنه است.»
...عَنِ السَّکُونِیِّ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ النَّبِیُّ ص:
«مَنِ اغْتَابَ مُؤْمِناً غَازِیاً أَوْ آذَاهُ أَوْ خَلَفَهُ فِی أَهْلِهِ بِسُوءٍ نُصِبَ لَهُ یَوْمَ الْقِیَامَةِ فَیَسْتَغْرِقُ حَسَنَاتِهِ ثُمَّ یُرْکَسُ فِی النَّارِ إِذَا کَانَ الْغَازِی فِی طَاعَةِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَ.»
الکافی، ج۵، ص۸
از امام صادق از رسول خدا (صلوات‌الله‌علیهما) نقل شده است:
«هرکس غیبتِ مؤمنِ رزمنده‌ای را کند یا اذیتش نماید یا در غیابش با خانواده‌اش بدرفتاری کند، روز قیامت به‌خاطر این کار مجازات می‌شود؛
اگر آن رزمنده مطیعِ خداوند (عزّوجلّ) باشد، کارهای نیکش از بین می‌روند و در آتش افکنده می‌شود.»
قَالَ (الإمام موسى بن جعفر علیه السلام):
«لَیْسَ حُسْنُ الْجِوَارِ کَفَّ الْأَذَى وَ لَکِنَّ حُسْنَ الْجِوَارِ الصَّبْرُ عَلَى الْأَذَى.»
تحف العقول، ص۴۰۹
امام کاظم (علیه‌السلام) فرمودند:
««همسایگی زیبا»، (تنها) خودداری از آزاررسانی نیست، بلکه «همسایگی زیبا»، صبر بر آزار (همسایه) است.»
