از امام صادق (علیهالسلام) نقل شده است:
«ثَلاَثَةُ أَشْیَاءَ یَحْتَاجُ اَلنَّاسُ طُرّاً إِلَیْهَا اَلْأَمْنُ وَ اَلْعَدْلُ وَ اَلْخِصْبُ.»
تحفالعقول، ج۱، ص۳۱۵
«سه چیز هستند که مردم، همهشان به آنها نیاز دارند؛
امنیت، عدالت و پیشرفت.»[*]
پاورقیـــــــــــــــــــــــــــــــــ
[*] «خصب» را که سومین نیاز جامعه شمرده شده است، در لغت چنین معنا کردهاند: فراوانی، رشد و بالندگی، برکت، حاصلخیزی، سلامت از عیوب و نواقص، توسعهیافتگی (در همه ابعاد) و…
پانوشتـــــــــــــــــــــــــــــــــ
به نظر میرسد ترتیب ذکر این سه نیاز، معنادار است و ما را به رعایت اولویتها در تأمین آنها راهنمایی میکند؛
- اولیهترین و مهمترین نیاز جامعه «امنیت» است؛ چراکه عدالت و پیشرفت، تنها در سایه امنیت محقق خواهند شد.
- بعد از تأمین امنیت، باید عدالت میان احاد جامعه برقرار باشد؛ هرچیز در جای خود باشد، حق به حقدار برسد و در هیچ بُعدی و هیچ سطحی ظلمی صورت نگیرد.
- بعد از تحقق این دو نیاز ضروری، نوبت به تأمین سومین نیاز میرسد. اساساً اگر امنیت در جامعه حاکم نباشد و عدالت در روابط و ساختارها جاری نگردد، پیشرفت، رشد و بالندگی در ابعاد گوناگون، امکان تحقق نخواهد داشت.
برای تحقق این سه نیاز جامعه، هم «حاکمان جامعه»، هم «نخبگان و خواص» و هم «عموم مردم» نقش خاص خود را بر عهده دارند و نسبت به آن مسؤولاند.
شاید بتوان گفت حاکمیت، پرچمدار و مجری اصلی تأمین امنیت، عدالت و پیشرفت در سطح جامعه و برای عموم مردم میباشد.
بعد از حاکمیت نیز نخبگان و خواصِ جامعه، در اصلاح و هدایت حاکمیت و مردم، نقشی کلیدی ایفا میکنند.