بشتابیــــد! بشتابیــــد!
...عَنْ جَمِیلِ بْنِ دَرَّاجٍ وَ غَیْرِهِ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ:
«بَادِرُوا أَوْلَادَکُمْ (أَحْدَاثَکُم) بِالْحَدِیثِ قَبْلَ أَنْ یَسْبِقَکُمْ إِلَیْهِمُ الْمُرْجِئَةُ.»
الکافی، ج۶، ص۴۷
جمیل بن درّاج و برخی دیگر از راویان، از امام صادق (علیه السلام) نقل کردهاند که فرمودند:
«پیش از آنکه «مُرجئه» در (جذب) فرزندان (جوانان)تان از شما پیشی گیرند، با (استفاده از) «حدیث»، نسبت به (تربیت) آنان شتاب ورزید.»
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
پانوشت: «ارجاء» در لغت به معنای «به تأخیر انداختن» است و اصطلاح «مُرجئه» در مورد سه گروه به کار رفته است:
1- کسانی که پس از رسول خدا (صلی الله علیه و آله)، افرادی ناصالح را بر امیر مؤمنان (علیه السلام) مقدم میدانند و حق خلافت ایشان را مؤخَّر میکنند. (به دلیل غلبه این تفکر در دوره امام صادق (علیه السلام)، ایشان شیعیان را نسبت به این خطر آگاه فرمودهاند و راه مقابله با این خطر را بهرهگیری از حدیث اهل بیت (علیهم السلام) معرفی کردهاند.)
2- این اصطلاح، گاه در مورد کسانی به کار رفته است که وفای خداوند به «وعید» (وعده عذاب) را واجب نمیدانند و (علیرغم صراحت کلام خداوند و اهل بیت) گمان میکنند ممکن است اصلاً عذابی در کار نباشد. (علامه مجلسی و فیض کاشانی، در توضیح این حدیث، این احتمال را مطرح کردهاند، اما گفتهاند مقصود، همان معنای نخست (مخالفان شیعه) است.)
3- این اصطلاح، همچنین در مورد نوعی تفکر اباحهگری نیز به کار رفته است که گمان میکنند «معصیت خداوند»، در «ایمان» خللی ایجاد نمیکند و «ایمان» را (که اعم است از ایمان قلبی، عملی و زبانی،) به ایمان قلبی و زبانی منحصر میدانند.
در هر صورت، امام صادق (علیه السلام)؛
اولاً هشدار دادهاند که تفکرات انحرافی، نوجوانان و جوانان شیعه را هدف قرار دادهاند و (با توجه به خالی بودن و آماده بودن ذهن این گروه سِنی) باید نسبت به تعلیم و تربیت آنان شتاب ورزید و سستی ننمود.
ثانیاً ایشان برای جلوگیری از نفوذ تفکرات انحرافی در جامعه شیعی (که در اقلیت بودند و هنوز به لحاظ علمی و اعتقادی، هویت مستحکمی نیافته بودند)، «حدیث» را به عنوان ابزار مقابله، معرفی کردهاند.