حق فرزند در رساله حقوق امام سجاد
در رساله حقوق امام سجاد (علیهالسلام) از ایشان نقل شده است:
«...وَ أَمَّا حَقُّ وَلَدِکَ فَتَعْلَمُ أَنَّهُ مِنْکَ وَ مُضَافٌ إِلَیْکَ فِی عَاجِلِ الدُّنْیَا بِخَیْرِهِ وَ شَرِّهِ وَ أَنَّکَ مَسْئُولٌ عَمَّا وُلِّیتَهُ مِنْ حُسْنِ الْأَدَبِ وَ الدَّلَالَةِ عَلَى رَبِّهِ وَ الْمَعُونَةِ لَهُ عَلَى طَاعَتِهِ فِیکَ وَ فِی نَفْسِهِ فَمُثَابٌ عَلَى ذَلِکَ وَ مُعَاقَبٌ فَاعْمَلْ فِی أَمْرِهِ عَمَلَ الْمُتَزَیِّنِ بِحُسْنِ أَثَرِهِ عَلَیْهِ فِی عَاجِلِ الدُّنْیَا الْمُعَذِّرِ إِلَى رَبِّهِ فِیمَا بَیْنَکَ وَ بَیْنَهُ بِحُسْنِ الْقِیَامِ عَلَیْهِ وَ الْأَخْذِ لَهُ مِنْهُ...»
تحفالعقول، ص۲۶۳
«حق فرزندت (بر تو) این است که بدانی او از توست و در این دنیا منسوب به توست؛ چه کارهای خوبش و چه کارهای بدش
و بدانی که در برابر آنچه در وجود او باقی میگذاری، مسؤولی؛ در برابر تربیت نیکویش، راهنماییاش به سوی پروردگار و نیز کمک کردنش برای اینکه دستورات خداوند در مورد تو و در مورد خدا را اطاعت کند
و تو در برابر این مسؤولیت، هم پاداش میگیری و هم مجازات میشوی.
پس در این رابطه مانند کسی رفتار کن که با آثار نیکویی که در این دنیا از خود باقی گذاشته، آراسته شده است و چنان رفتار کن که با انجام نیکوی وظایفی که پروردگار بر عهدهات گذاشته است و از تو میخواهد، معذور باشی.»
پانوشتـــــــــــــــــــــــــــــــــ
فرزند، از وجود والدین است؛ از آنها متولد میشود و در دامان آنها پرورش مییابد. به همین خاطر منسوب به آنهاست و اگر کار خوب یا بدی انجام دهد، میگویند فرزند فلانی این کار را کرده است و بههرحال افتخار یا ننگ کارهای او، به والدینش نیز سرایت میکند.
تأکید حضرت این است که انسان وظیفه دارد به این واقعیت توجه داشته باشد و خود را در برابر تربیت صحیح فرزندش مسؤول بداند تا در این دنیا با اثر نیکویی که از خود به یادگار میگذارد، خود را بیاراید.
البته هرچند بر والدین واجب است نسبت به تربیت فرزندشان اهتمام و کوشش داشته باشند و در صورت ترک این واجب، عقوبت میشوند، اما اگر آنان برای تربیت صحیح فرزندشان کوشیدند و در این امر کوتاهی نکردند، ولی با این وصف فرزندشان به راه نیامد و به زشتیهایی آلوده شد، خودش در قبال کارهایی که انجام داده، بازخواست و عقوبت خواهد شد، نه دیگران.