خب به‌جای صحبت‌های بیهوده در مهمانی‌ها...

 

...عَنْ یَزِیدَ بْنِ عَبْدِ الْمَلِکِ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: 

«تَزَاوَرُوا فَإِنَّ فِی زِیَارَتِکُمْ إِحْیَاءً لِقُلُوبِکُمْ وَ ذِکْراً لِأَحَادِیثِنَا وَ أَحَادِیثُنَا تُعَطِّفُ بَعْضَکُمْ عَلَى بَعْضٍ فَإِنْ أَخَذْتُمْ بِهَا رَشَدْتُمْ وَ نَجَوْتُمْ وَ إِنْ تَرَکْتُمُوهَا ضَلَلْتُمْ وَ هَلَکْتُمْ فَخُذُوا بِهَا وَ أَنَا بِنَجَاتِکُمْ زَعِیمٌ.»

 الکافی، ج‏۲، ص۱۸۶

 

از امام صادق (علیه‌السلام) نقل شده‌است که فرمودند:

«به دیدار یکدیگر بروید؛ چراکه دیدار شما(شیعیان)، (موجبِ) زنده‌کردنِ دل‌هایتان و یادآوری احادیثِ ما(اهل‌بیت) است.

احادیث ما، شما را نسبت به یکدیگر نزدیک (و متمایل) می‌کند. 

آن‌گاه اگر به آن‌ها عمل کنید، به مسیر صحیح هدایت می‌شوید و نجات می‌یابید 

و اگر آن‌ها را ترک کنید، گم‌راه می‌شوید و از بین می‌روید. 

پس به آن‌ها عمل کنید و من ضامن نجات شما خواهم بود.»

 

ثواب تسبیحات حضرت زهرا بعد از نماز

 

...عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ سِنَانٍ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع:‏

«مَنْ سَبَّحَ تَسْبِیحَ‏ فَاطِمَةَ الزَّهْرَاءِ ع قَبْلَ أَنْ یَثْنِیَ رِجْلَیْهِ مِنْ صَلَاةِ الْفَرِیضَةِ غَفَرَ اللَّهُ لَهُ وَ لْیَبْدَأْ بِالتَّکْبِیرِ.»

 الکافی، ج‏۳، ص۳۴۲

 

از امام صادق (علیه‌السلام) نقل شده‌است که فرمودند:

«هرکس تسبیحات حضرت زهرا (سلام‌الله‌علیها) را بعد از نماز واجب، قبل از این‌که برخیزد، بخواند، خداوند (گناهان) او را می‌آمرزد. و (البته تسبیحات را) باید با تکبیر (الله اکبر) آغاز کند.»

 

 

...عَنْ أَبِی خَالِدٍ الْقَمَّاطِ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع یَقُولُ‏:

«تَسْبِیحُ‏ فَاطِمَةَ ع فِی کُلِّ یَوْمٍ فِی دُبُرِ کُلِّ صَلَاةٍ أَحَبُّ إِلَیَّ مِنْ صَلَاةِ أَلْفِ رَکْعَةٍ فِی کُلِّ یَوْمٍ.»

 الکافی، ج‏۳، ص۳۴۳

 

از امام صادق (علیه‌السلام) نقل شده‌است که فرمودند:

«خواندنِ روزانه‌ی تسبیحات حضرت زهرا (سلام‌الله‌علیها) بعد از هر نماز، برای من دوست‌داشتنی‌تر است از خواندنِ روزانه‌ی نمازی هزار رکعتی.»

 

از آداب تسبیحات حضرت زهرا

 

...عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ جَعْفَرٍ عَمَّنْ ذَکَرَهُ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع؛

أنَّهُ کَانَ یُسَبِّحُ تَسْبِیحَ‏ فَاطِمَةَ ص فَیَصِلُهُ وَ لَا یَقْطَعُهُ. 

 الکافی، ج‏۳، ص۳۴۲

 

نقل شده است که امام صادق (علیه‌السلام)؛

تسبیحات حضرت زهرا (سلام‌الله‌علیها) را می‌خواندند و آن را به صورت متصل می‌خواندند و قطع نمی‌کردند.

 

 

...عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ أَحْمَدَ رَفَعَهُ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع:‏

«إِذَا شَکَکْتَ فِی تَسْبِیحِ‏ فَاطِمَةَ الزَّهْرَاءِ ع فَأَعِدْ.»

 الکافی، ج‏۳، ص۳۴۲

 

از امام صادق (علیه‌السلام) نقل شده است که فرمودند:

«هرگاه در (تعداد اذکار) تسبیحات حضرت زهرا (سلام‌الله‌علیها) شک کردی، دوباره بخوان.»

 

قبل از خواب چه اذکار و آیاتی بخوانیم؟

 

...عَنْ هِشَامِ بْنِ سَالِمٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: 

«إِذَا أَخَذْتَ مَضْجَعَکَ فَکَبِّرِ اللَّهَ أَرْبَعاً وَ ثَلَاثِینَ وَ احْمَدْهُ ثَلَاثاً وَ ثَلَاثِینَ وَ سَبِّحْهُ ثَلَاثاً وَ ثَلَاثِینَ وَ تَقْرَأُ آیَةَ الْکُرْسِیِّ وَ الْمُعَوِّذَتَیْنِ وَ عَشْرَ آیَاتٍ مِنْ أَوَّلِ الصَّافَّاتِ وَ عَشْراً مِنْ آخِرِهَا.»

 الکافی، ج‏۲، ص۵۳۶

 

از امام صادق (علیه‌السلام) نقل شده‌است که فرمودند:

«هرگاه به محل خوابت رفتی،

- ۳۴مرتبه «الله اکبر»، ۳۳مرتبه «الحمد لله» و ۳۳مرتبه «سبحان الله» بگو،

- «آیة الکرسی»،[1]

- «معوذتین»[2]

- و ۱۰آیه اول و ۱۰آیه آخر سوره «صافات»[3] را بخوان.»

 

پاورقیـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

[1] [آیه۲۵۵ سوره بقره:] « اللَّهُ لا إِلهَ إِلاَّ هُوَ الْحَیُّ الْقَیُّومُ لا تَأْخُذُهُ سِنَةٌ وَ لا نَوْمٌ لَهُ ما فِی السَّماواتِ وَ ما فِی الْأَرْضِ مَنْ ذَا الَّذی یَشْفَعُ عِنْدَهُ إِلاَّ بِإِذْنِهِ یَعْلَمُ ما بَیْنَ أَیْدیهِمْ وَ ما خَلْفَهُمْ وَ لا یُحیطُونَ بِشَیْ‏ءٍ مِنْ عِلْمِهِ إِلاَّ بِما شاءَ وَسِعَ کُرْسِیُّهُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ وَ لا یَؤُدُهُ حِفْظُهُما وَ هُوَ الْعَلِیُّ الْعَظیمُ»

[2] [سوره فلق و سوره ناس:] «بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیمِ‏ قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ الْفَلَقِ (۱) مِنْ شَرِّ ما خَلَقَ (۲) وَ مِنْ شَرِّ غاسِقٍ إِذا وَقَبَ (۳) وَ مِنْ شَرِّ النَّفَّاثاتِ فِی الْعُقَدِ (۴) وَ مِنْ شَرِّ حاسِدٍ إِذا حَسَدَ (۵)» ... «بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیمِ‏ قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ النَّاسِ (۱) مَلِکِ النَّاسِ (۲) إِلهِ النَّاسِ (۳) مِنْ شَرِّ الْوَسْواسِ الْخَنَّاسِ (۴) الَّذی یُوَسْوِسُ فی‏ صُدُورِ النَّاسِ (۵) مِنَ الْجِنَّةِ وَ النَّاسِ (۶)»

[3] [۱۰آیه اول و ۱۰آیه آخر سوره صافات:] «بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیمِ‏ وَ الصَّافَّاتِ صَفًّا (۱) فَالزَّاجِراتِ زَجْراً (۲) فَالتَّالِیاتِ ذِکْراً (۳) إِنَّ إِلهَکُمْ لَواحِدٌ (۴) رَبُّ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ ما بَیْنَهُما وَ رَبُّ الْمَشارِقِ (۵) إِنَّا زَیَّنَّا السَّماءَ الدُّنْیا بِزینَةٍ الْکَواکِبِ (۶) وَ حِفْظاً مِنْ کُلِّ شَیْطانٍ مارِدٍ (۷) لا یَسَّمَّعُونَ إِلَى الْمَلَإِ الْأَعْلى‏ وَ یُقْذَفُونَ مِنْ کُلِّ جانِبٍ (۸) دُحُوراً وَ لَهُمْ عَذابٌ واصِبٌ (۹) إِلاَّ مَنْ خَطِفَ الْخَطْفَةَ فَأَتْبَعَهُ شِهابٌ ثاقِبٌ (۱۰)» ... «وَ إِنَّ جُنْدَنا لَهُمُ الْغالِبُونَ (۱۷۳) فَتَوَلَّ عَنْهُمْ حَتَّى حینٍ (۱۷۴) وَ أَبْصِرْهُمْ فَسَوْفَ یُبْصِرُونَ (۱۷۵) أَ فَبِعَذابِنا یَسْتَعْجِلُونَ (۱۷۶) فَإِذا نَزَلَ بِساحَتِهِمْ فَساءَ صَباحُ الْمُنْذَرینَ (۱۷۷) وَ تَوَلَّ عَنْهُمْ حَتَّى حینٍ (۱۷۸) وَ أَبْصِرْ فَسَوْفَ یُبْصِرُونَ (۱۷۹) سُبْحانَ رَبِّکَ رَبِّ الْعِزَّةِ عَمَّا یَصِفُونَ (۱۸۰) وَ سَلامٌ عَلَى الْمُرْسَلینَ (۱۸۱) وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمینَ (۱۸۲)»

 

اشکِ محتضِر نشانه چیست؟

 

...عَنْ یَحْیَى بْنِ سَابُورَ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع یَقُولُ‏ فِی الْمَیِّتِ تَدْمَعُ عَیْنُهُ عِنْدَ الْمَوْتِ فَقَالَ:

«ذَلِکَ عِنْدَ مُعَایَنَةِ رَسُولِ اللَّهِ ص فَیَرَى مَا یَسُرُّهُ.» ثُمَّ قَالَ: «أَ مَا تَرَى الرَّجُلَ یَرَى مَا یَسُرُّهُ وَ مَا یُحِبُّ فَتَدْمَعُ عَیْنُهُ لِذَلِکَ وَ یَضْحَکُ؟»

 الکافی، ج‏۳، ص۱۳۳

 

یحیی‌بن‌سابور گوید: از امام صادق (علیه‌السلام) شنیدم که درباره مرده‌ای که هنگام مرگ، چشمش اشک‌بار می‌شود، فرمودند:

«این حالت، هنگام دیدنِ رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) رخ می‌دهد. او چیزی را دیده که شادمانش کرده است.»

حضرت سپس فرمودند:

«مگر ندیده‌ای کسی را که چیزی که شادمانش می‌کند و دوستش دارد را می‌بیند و به‌همین‌خاطر، چشمش پر از اشک می‌شود و می‌خندد؟»

 

مؤمن پس از قبض روح، چه کسانی را می‌بیند؟

 

...عَنْ سَدِیرٍ الصَّیْرَفِیِّ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع: جُعِلْتُ فِدَاکَ یَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ هَلْ یُکْرَهُ الْمُؤْمِنُ عَلَى قَبْضِ رُوحِهِ؟ قَالَ: 

«لَا وَ اللَّهِ إِنَّهُ إِذَا أَتَاهُ مَلَکُ الْمَوْتِ لِقَبْضِ رُوحِهِ جَزِعَ عِنْدَ ذَلِکَ فَیَقُولُ لَهُ مَلَکُ الْمَوْتِ یَا وَلِیَّ اللَّهِ لَا تَجْزَعْ فَوَ الَّذِی بَعَثَ مُحَمَّداً ص لَأَنَا أَبَرُّ بِکَ وَ أَشْفَقُ عَلَیْکَ مِنْ وَالِدٍ رَحِیمٍ لَوْ حَضَرَکَ افْتَحْ عَیْنَکَ فَانْظُرْ.» قَالَ: «وَ یُمَثَّلُ لَهُ رَسُولُ اللَّهِ ص‏ وَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ وَ فَاطِمَةُ وَ الْحَسَنُ وَ الْحُسَیْنُ وَ الْأَئِمَّةُ مِنْ ذُرِّیَّتِهِمْ ع فَیُقَالُ لَهُ هَذَا رَسُولُ اللَّهِ وَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ وَ فَاطِمَةُ وَ الْحَسَنُ وَ الْحُسَیْنُ وَ الْأَئِمَّةُ ع رُفَقَاؤُکَ...»

 الکافی، ج‏۳، ص۱۲۷

 

سدیر صًیرَفی گوید: به امام صادق (علیه‌السلام) عرض کردم: 

فدایتان شوم، ای فرزند رسول خدا! آیا مؤمن از قبض روحش، اکراه دارد؟

حضرت فرمودند: 

«نه، به خدا قسم! هرگاه فرشته مرگ برای قبض روح مؤمن بیاید، او بی‌تابی می‌کند. آن‌گاه فرشته مرگ به او می‌گوید:

«ای دوستِ خدا! بی‌تابی نکن. قسم به کسی که محمد (صلی‌الله‌علیه‌وآله) را مبعوث نمود، من با تو خوب رفتار خواهم کرد و از پدری مهربان، نسبت به تو دل‌سوزتر خواهم بود. اگر کسی نزدت آمد، چشمت را باز کن.»»

امام صادق (علیه‌السلام) ادامه دادند: 

«رسول خدا و امیر مؤمنان و فاطمه زهرا و امام حسن و امام حسین و سایر ائمه (صلوات‌الله‌علیهم) برای او متمثّل می‌شوند و به او گفته می‌شود:

«این‌ها رسول خداست، امیر مؤمنان ، فاطمه زهرا، امام حسن و امام حسین و سایر ائمه، دوستانِ تو هستند.»»

 

آیا چنددست لباس داشتن، اشکالی دارد؟

 

...عَنْ إِسْحَاقَ بْنِ عَمَّارٍ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع: یَکُونُ لِی ثَلَاثَةُ أَقْمِصَةٍ. قَالَ: «لَا بَأْسَ.» قَالَ: فَلَمْ أَزَلْ حَتَّى بَلَغْتُ عَشَرَةً. فَقَالَ: «أَ لَیْسَ یُوَدِّعُ بَعْضُهَا بَعْضاً؟» قُلْتُ: بَلَى وَ لَوْ کُنْتُ إِنَّمَا أَلْبَسُ وَاحِداً لَکَانَ أَقَلَّ بَقَاءً. قَالَ: «لَا بَأْسَ.»

 الکافی، ج‏۶، ص۴۴۳

 

اسحاق‌بن‌عمار گوید: به امام صادق (علیه‌السلام) عرض کردم: (فرض کنید) من سه پیراهن دارم.

حضرت فرمودند: «اشکالی ندارد.»

همین‌طور تعداد را بالا بردم، تا رسیدم به ده پیراهن.

حضرت فرمودند: «مگر آن‌ها را کنار نگذاشته‌ای تا یکی‌پس‌ازدیگری استفاده کنی؟»

عرض کردم: بله (همین‌کار را می‌کنم.) و اگر فقط یک لباس را بپوشم، کمتر دوام می‌آورد (زود از بین می‌رود.)

فرمودند: «اشکالی ندارد.»

 

 

...عَنْ إِسْحَاقَ بْنِ عَمَّارٍ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع یَکُونُ لِلْمُؤْمِنِ عَشَرَةُ أَقْمِصَةٍ؟ قَالَ: «نَعَمْ» قُلْتُ: عِشْرُونَ؟ قَالَ: «نَعَمْ» قُلْتُ: ثَلَاثُونَ؟ قَالَ: «نَعَمْ لَیْسَ هَذَا مِنَ السَّرَفِ إِنَّمَا السَّرَفُ أَنْ تَجْعَلَ ثَوْبَ صَوْنِکَ ثَوْبَ بِذْلَتِکَ.»

الکافی، ج‏۶، ص۴۴۱

 

اسحاق‌بن‌عمار گوید: به امام صادق (علیه‌السلام) عرض کردم: آیا مؤمن می‌تواند ده پیراهن داشته‌باشد؟

حضرت فرمودند: «بله»

عرض کردم: بیست‌تا چطور؟

فرمودند: «بله»

عرض کردم: سی‌تا چطور؟

فرمودند: «بله، این اسراف نیست. اسراف آن است که تو لباس آبرومندانه (مجلسی)ات را به‌جای لباس بی‌ارزش (دم‌دستی)ات استفاده کنی.»

 

آداب ناشنیده‌ی اذان و اقامه

 

...عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ أَبِی نَصْرٍ عَنْ أَبِی الْحَسَنِ ع قَالَ: «یُؤَذِّنُ الرَّجُلُ وَ هُوَ جَالِسٌ وَ لَا یُقِمْ إِلَّا وَ هُوَ قَائِمٌ وَ تُؤَذِّنُ وَ أَنْتَ رَاکِبٌ وَ لَا تُقِمْ إِلَّا وَ أَنْتَ عَلَى الْأَرْضِ.»

 الکافی، ج‏۳، ص۳۰۵

از امام رضا (علیه‌السلام) نقل شده‌است:

«انسان می‌تواند درحالی‌که نشسته‌است، اذان بگوید، ولی اقامه را فقط در حالت ایستاده، می‌تواند بگوید.

تو می‌توانی درحالی‌که سواره هستی، اذان بگویی، ولی اقامه را فقط وقتی می‌توانی بگویی که بر روی زمین باشی.»

 

 

...عَنِ الْحَلَبِیِّ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: قُلْتُ لَهُ یُؤَذِّنُ الرَّجُلُ وَ هُوَ عَلَى غَیْرِ الْقِبْلَةِ؟ قَالَ: «إِذَا کَانَ التَّشَهُّدُ مُسْتَقْبِلَ الْقِبْلَةِ فَلَا بَأْسَ.»

 الکافی، ج‏۳، ص۳۰۵

حلبی گوید: به امام صادق (علیه‌السلام) عرض کردم: آیا انسان می‌تواند درحالی‌که رو به قبله نیست، اذان بگوید؟

حضرت فرمودند: «اگر هنگام تشهد (أشهدُ أنْ...، أشهدُ أنَّ...)، رو به قبله باشد، اشکالی ندارد.»

 

 

...عَنِ الْحَلَبِیِّ قَالَ: «لَا بَأْسَ أَنْ یُؤَذِّنَ الرَّجُلُ مِنْ غَیْرِ وُضُوءٍ وَ لَا یُقِیمُ إِلَّا وَ هُوَ عَلَى وُضُوءٍ.»

 الکافی، ج‏۳، ص۳۰۴

حلبی از امام صادق (علیه‌السلام) نقل کرده‌است:

«اشکالی ندارد که انسان، بدون وضو اذان بگوید، اما اقامه را فقط باید با وضو بگوید.»

 

 

...عَنْ عَمْرِو بْنِ أَبِی نَصْرٍ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع أَ یَتَکَلَّمُ الرَّجُلُ فِی الْأَذَانِ؟ قَالَ: «لَا بَأْسَ.» قُلْتُ: فِی الْإِقَامَةِ؟ قَالَ: «لَا.»

 الکافی، ج‏۳، ص۳۰۴

عمروبن‌ابی‌نصر گوید: به امام صادق (علیه‌السلام) عرض کردم: آیا انسان می‌تواند در (میان جملاتِ) اذان حرف بزند؟

حضرت فرمودند: «اشکالی ندارد.»

عرض کردم: در اقامه چطور؟

فرمودند: «خیر (نمی‌تواند)»

 

 

...عَنْ أَبِی هَارُونَ الْمَکْفُوفِ قَالَ: قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع: «یَا أَبَا هَارُونَ الْإِقَامَةُ مِنَ الصَّلَاةِ فَإِذَا أَقَمْتَهُ فَلَا تَتَکَلَّمْ وَ لَا تُومِ بِیَدِکَ.»

 الکافی، ج‏۳، ص۳۰۶

ابوهارون از امام صادق (علیه‌السلام) نقل کرده‌است:

«ای ابوهارون! اقامه (مانند جزئی) از نماز است. پس هرگاه اقامه می‌گویی، حرف نزن و با دستت اشاره نکن.»

 

 

...عَنِ الْحَسَنِ بْنِ السَّرِیِّ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: «الْأَذَانُ تَرْتِیلٌ وَ الْإِقَامَةُ حَدْرٌ.»

 الکافی، ج‏۳، ص۳۰۶

از امام صادق (علیه‌السلام) نقل شده‌است:

«اذان را با «ترتیل» (شمرده‌شمرده و آهنگین) بگویید و اقامه را با «حَدْر» (تُندتُند و شتابان).»

 

دوست دارید وقتی نماز می‌خوانید، دو صف از فرشتگان پشتتان نماز بخوانند؟

 

...عَنِ الْحَلَبِیِّ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: 

«إِذَا أَذَّنْتَ وَ أَقَمْتَ صَلَّى خَلْفَکَ صَفَّانِ مِنَ الْمَلَائِکَةِ وَ إِذَا أَقَمْتَ صَلَّى خَلْفَکَ صَفٌّ مِنَ الْمَلَائِکَةِ.»

 الکافی، ج‏۳، ص۳۰۳

 

از امام صادق (علیه‌السلام) نقل شده‌است که فرمودند:

«هرگاه (برای نماز واجبت) اذان و اقامه بگویی، دو صف از فرشتگان، پشتت نماز می‌خوانند و هرگاه (فقط) اقامه بگویی، یک صف از فرشتگان، پشتت نماز می‌خوانند.»

 

اگر این دو ویژگی در دوستت نبود، از او دوری کن

 

...عَنْ مُفَضَّلِ بْنِ عُمَرَ وَ یُونُسَ بْنِ ظَبْیَانَ قَالا قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع‏:

«اخْتَبِرُوا إِخْوَانَکُمْ بِخَصْلَتَیْنِ فَإِنْ کَانَتَا فِیهِمْ وَ إِلَّا فَاعْزُبْ ثُمَّ اعْزُبْ ثُمَّ اعْزُبْ مُحَافَظَةٍ عَلَى الصَّلَوَاتِ فِی مَوَاقِیتِهَا وَ الْبِرِّ بِالْإِخْوَانِ فِی الْعُسْرِ وَ الْیُسْرِ.»

 الکافی، ج‏۲، ص۶۷۲

 

از امام صادق (علیه‌السلام) نقل شده‌است که فرمودند:

«دو ویژگی را در برادران(ایمانی)تان آزمایش کنید؛ 

اگر آن دو ویژگی در آن‌ها بودند، (که به دوستی‌تان ادامه دهید)، و الا، (از آن‌ها) شدیداً دوری گزینید:

- مواظبت بر نمازها، در وقتشان

- نیکی به برادران(ایمانی) در سختی و گشایش.»

 

به دوستت اعتماد کامل نکن

 

...عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ سِنَانٍ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع‏:

«لَا تَثِقْ بِأَخِیکَ کُلَّ الثِّقَةِ فَإِنَّ صَرْعَةَ الِاسْتِرْسَالِ لَنْ تُسْتَقَالَ‏.»

 الکافی، ج‏۲، ص۶۷۲

 

از امام صادق (علیه‌السلام) نقل شده‌است که فرمودند:

«به برادر(ایمانی)ات اعتمادِ کامل نکن! 

زیرا زمین‌خوردنی که از روی سهل‌گیری باشد، هرگز جبران نمی‌شود.»

 

سال‌های غربت امام سجاد، پس از واقعه عاشورا

 

...عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: 

«ارْتَدَّ النَّاسُ بَعْدَ الْحُسَیْنِ ع إِلَّا ثَلَاثَةً أَبُو خَالِدٍ الْکَابُلِیُّ وَ یَحْیَى ابْنُ أُمِّ الطَّوِیلِ وَ جُبَیْرُ بْنُ مُطْعِمٍ ثُمَّ إِنَّ النَّاسَ لَحِقُوا وَ کَثُرُوا.»

 الإختصاص، ص۲۰۵

 

از امام صادق (علیه‌السلام) نقل شده‌است که فرمودند:

«(همه‌ی) مردم، پس از امام حسین (علیه‌السلام) مرتد شدند (از راه حق برگشتند)، به‌جز سه نفر؛ ابوخالدکابلی، یحیی‌بن‌ام‌طَویل و جُبیربن‌مُطعِم.

بعدها مردم (به راه حق) پیوستند و زیاد شدند.»

 

 

روَی أَبُو عَمْرٍو النَّهْدِی قَالَ: سَمِعْتُ عَلِی بْنَ الْحُسَینِ عَلَیهِ السَّلَامُ یقُولُ:

«مَا بِمَکةَ وَ الْمَدِینَةِ عِشْرُونَ رَجُلًا یحِبُّنَا!»

 شرح‌نهج‌البلاغة(لابن أبی الحدید)، ج۴، ص۱۰۴

 

ابن‌ابی‌الحدید نیز از امام سجاد نقل کرده‌است که فرمودند:

«در مکه و مدینه، بیست نفر نیستند که ما (اهل‌بیت) را دوست داشته‌باشند.»

 

پانوشتــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

برای فهم علت این مسئله، دانستن چند نکته مفید است:

[1] مردم مکه و مدینه، به‌طور سنتی، طرف‌دارانِ خلیفه‌ی اول و دوم بودند، چنان‌چه مردم بصره، طرف‌دارِ خلیفه سوم بودند.

[2] برترین مردان روزگار و ناب‌ترین شیعیان، همراه با امام حسین، در صحرای کربلا به شهادت رسیده‌بودند. آن‌ها که به یاری امامشان نشتافته‌بودند و زنده مانده‌بودند، کسانی بودند که از حق فاصله داشتند.

[3] امام سجاد (علیه‌السلام) به اندازه ائمه‌ی قبلی، شناخته‌شده نبود و (لااقل در آغاز امامت) جایگاه اجتماعی آنان را نداشت. (هرچند تمام ائمه از حیث مقام علمی و معنوی یکسان هستند.)

[4] یکی از دلائل عدم محبوبیت امام سجاد (علیه‌السلام) در میان مردم زمانه‌شان، شرکت نکردن در قیام‌هایی است که علیه حکومت یزید شکل گرفته بود. ایشان برای قطع نشدنِ خط هدایت مردم، حتی در قیام «حرّه» نیز شرکت نکردند و از جانب مردم مدینه، که توسط لشکر یزید، شدیداً سرکوب و تحقیر شدند، مورد طعن و کنایه بودند. لذا گزارش ابن‌ابی‌الحدید، چندان دور از واقعیت نیست.

[5] بعدها با تلاش گسترده امام سجاد، کار به جایی رسید که در اواخر عمر شریفشان، مدینه پر شده‌بود از موالیِ ایشان. همین صبر و استقامت امام و تمرکزشان بر تربیت شیعیان، باعث شد که جبهه‌ی حق، که تعدادشان تقریباً به صفر رسیده‌بود، کم‌کم تقویت شود و شرایط برای فعالیت امام باقر و امام صادق (علیهم‌السلام) فراهم گردد.

 

دراین‌رابطه، گفتنی بسیار است، که در این مجال نمی‌گنجد.

 

آیا بهتر نیست به جای چندبار حج رفتن، به نیازمندان کمک کنیم؟

 

...عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع إِنَّ نَاساً مِنْ هَؤُلَاءِ الْقُصَّاصِ یَقُولُونَ إِذَا حَجَّ رَجُلٌ حِجَّةً ثُمَّ تَصَدَّقَ وَ وَصَلَ کَانَ خَیْراً لَهُ.

فقَالَ: «کَذَبُوا لَوْ فَعَلَ هَذَا النَّاسُ لَعُطِّلَ هَذَا الْبَیْتُ إِنَّ اللَّهَ تَعَالَى جَعَلَ هَذَا الْبَیْتَ قِیاماً لِلنَّاسِ.»

 علل‌الشرائع، ج۲، ص۴۵۲

 

عبدالرحمان‌بن‌ابی‌عبدالله گوید: به امام صادق (علیه‌السلام) عرض کردم: 

برخی از مردمان داستان‌گو می‌گویند:

اگر انسان یک بار حج انجام دهد، 

سپس (به‌جای رفتنِ دوباره به حج،) صدقه دهد و به نزدیکانش کمک کند، برای او بهتر است.

امام صادق (علیه‌السلام) فرمودند:

«دروغ می‌گویند! 

اگر مردم این کار را بکنند، این خانه تعطیل می‌شود. 

خداوند این خانه را موجبِ استحکامِ (دین) مردم قرار داده‌است.»

 

روضه امام حسن برای سیدالشهدا، در آخرین لحظات عمر

 

...عَنِ الْمُفَضَّلِ بْنِ عُمَرَ عَنِ الصَّادِقِ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ أَبِیهِ عَنْ جَدِّهِ ع‏:

«أَنَّ الْحُسَیْنَ بْنَ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ ع دَخَلَ یَوْماً إِلَى الْحَسَنِ ع فَلَمَّا نَظَرَ إِلَیْهِ بَکَى. فَقَالَ لَهُ: «مَا یُبْکِیکَ یَا أَبَا عَبْدِ اللَّهِ؟» قَالَ: «أَبْکِی لِمَا یُصْنَعُ بِکَ.» فَقَالَ لَهُ الْحَسَنُ ع: «إِنَّ الَّذِی یُؤْتَى إِلَیَّ سَمٌّ یُدَسُّ إِلَیَّ فَأُقْتَلُ بِهِ وَ لَکِنْ لَا یَوْمَ‏ کَیَوْمِکَ‏ یَا أَبَا عَبْدِ اللَّهِ‏ یَزْدَلِفُ إِلَیْکَ ثَلَاثُونَ أَلْفَ رَجُلٍ یَدَّعُونَ أَنَّهُمْ مِنْ أُمَّةِ جَدِّنَا مُحَمَّدٍ ص وَ یَنْتَحِلُونَ دِینَ الْإِسْلَامِ فَیَجْتَمِعُونَ عَلَى قَتْلِکَ وَ سَفْکِ دَمِکَ وَ انْتِهَاکِ حُرْمَتِکَ وَ سَبْیِ ذَرَارِیِّکَ وَ نِسَائِکَ وَ انْتِهَابِ ثَقَلِکَ فَعِنْدَهَا تَحِلُّ بِبَنِی أُمَیَّةَ اللَّعْنَةُ وَ تُمْطِرُ السَّمَاءُ رَمَاداً وَ دَماً وَ یَبْکِی عَلَیْکَ کُلُّ شَیْ‏ءٍ حَتَّى الْوُحُوشُ فِی الْفَلَوَاتِ وَ الْحِیتَانُ فِی الْبِحَارِ.»

 الأمالی (للصدوق)، ص۱۱۶

 

امام صادق از پدرشان، از جدشان، امام سجاد (علیهم‌السلام) نقل فرموده‌اند:

«روزی امام حسین نزد امام حسن (علیهماالسلام) آمدند و وقتی چشمشان به ایشان افتاد، گریه کردند. 

امام حسن (علیه‌السلام) به ایشان فرمودند:

«چه‌چیز تو را به گریه انداخته است، ای اباعبدالله؟»

 

امام حسین (علیه‌السلام) فرمودند: 

«به‌خاطر کاری که با تو کرده‌اند گریه می‌کنم.»

 

امام حسن (علیه‌السلام) فرمودند:

«کسی که مرا مسموم کرده‌است، بر من خدعه نموده و من با آن سم کشته خواهم شد. 

اما «لا یوم کیومک یا اباعبدالله»؛ هیچ روزی مانند روز (شهادتِ) تو نیست، ای اباعبدالله!

سی‌هزار نفر به سوی تو هجوم می‌آورند.

ادعا می‌کنند از امّتِ جدمان، حضرت محمد (صلی‌الله‌علیه‌وآله) هستند 

و خود را به دین اسلام نسبت می‌دهند.

دست‌به‌یکی می‌کنند تا:

تو را بکشند، 

خونت را بریزند، 

حرمتت را هتک کنند، 

فرزندان و زنانت را اسیر کنند 

و اموالت را به زور غارت کنند.

در آن زمان است که:

لعن بر بنی‌امیه حلال می‌شود،

از آسمان خاکستر و خون می‌بارد 

و همه‌چیز بر تو گریه می‌کنند، حتی حیوانات در بیابان‌ها و ماهی‌ها در دریاها.»»

 

یاد امام حسین و لعن قاتل حضرت، هنگام نوشیدن آب

 

...عَنْ دَاوُدَ الرَّقِّیِّ قَالَ: کُنْتُ عِنْدَ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع إِذَا اسْتَسْقَى الْمَاءَ فَلَمَّا شَرِبَهُ رَأَیْتُهُ قَدِ اسْتَعْبَرَ وَ اغْرَوْرَقَتْ عَیْنَاهُ بِدُمُوعِهِ ثُمَّ قَالَ لِی:

«یَا دَاوُدُ لَعَنَ اللَّهُ قَاتِلَ الْحُسَیْنِ ع فَمَا مِنْ عَبْدٍ شَرِبَ الْمَاءَ فَذَکَرَ الْحُسَیْنَ ع وَ لَعَنَ قَاتِلَهُ إِلَّا کَتَبَ اللَّهُ لَهُ مِائَةَ أَلْفِ حَسَنَةٍ وَ حَطَّ عَنْهُ مِائَةَ أَلْفِ سَیِّئَةٍ وَ رَفَعَ لَهُ مِائَةَ أَلْفِ دَرَجَةٍ وَ کَأَنَّمَا أَعْتَقَ مِائَةَ أَلْفِ نَسَمَةٍ وَ حَشَرَهُ اللَّهُ تَعَالَى یَوْمَ الْقِیَامَةِ ثَلِجَ الْفُؤَادِ»

 کامل‌الزیارات، ص۱۰۶

 

داود رِقّی گوید: نزد امام صادق (علیه‌السلام) بودم که حضرت درخواست آب کردند.

وقتی نوشیدند، دیدم که حضرت بغض کردند و چشمانشان پر از اشک شد.

سپس به من فرمودند:

«ای داود! خداوند لعنت کند قاتل حسین (علیه‌السلام) را. هیچ بنده‌ای نیست که آب بنوشد و از حسین (علیه‌السلام) یاد کند و قاتلش را لعنت کند، مگراین‌که خداوند:

- صدهزار حسنه برای او می‌نویسد،

- صدهزار سیئه را از (کارنامه عملِ) او محو می‌کند،

- (مقامِ) او را صدهزار درجه بالا می‌برد،

- گویا صدهزار غلام را آزاد کرده‌است،

- و خداوند (تعالی) او را با دلی آرام و شاد محشور می‌کند.»

 

ناز نفست، گریه‌کن! ... فدای قدمت، عزادار!

 

...عنْ عِیسَى بْنِ أَبِی مَنْصُورٍ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع یَقُولُ:

«نَفَسُ الْمَهْمُومِ لَنَا الْمُغْتَمِّ لِظُلْمِنَا تَسْبِیحٌ وَ هَمُّهُ لِأَمْرِنَا عِبَادَةٌ وَ کِتْمَانُهُ لِسِرِّنَا جِهَادٌ فِی سَبِیلِ اللَّهِ.»

 الکافی، ج‏۲، ص۲۲۶

 

از امام صادق (علیه‌السلام) نقل شده‌است که فرمودند:

«نفس کشیدنِ کسی که برای ما (اهل‌بیت) اندوهگین است و به‌خاطر ظلمی که بر ما روا شده، غمگین است، «تسبیح» است،

همت گماشتنش برای امر ما «عبادت» است،

و این‌که رازِ ما را کتمان کند، «جهاد در راه خدا» است.»

 

عزاداری مدامِ امام سجاد برای امام حسین

 

...عنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ:

«بَکَى عَلِیُّ بْنُ الْحُسَیْنِ عَلَى أَبِیهِ حُسَیْنِ بْنِ عَلِیٍّ ص عِشْرِینَ سَنَةً أَوْ أَرْبَعِینَ سَنَةً وَ مَا وُضِعَ بَیْنَ یَدَیْهِ طَعَامٌ‏ إِلَّا بَکَى عَلَى الْحُسَیْنِ حَتَّى قَالَ لَهُ مَوْلًى لَهُ جُعِلْتُ فِدَاکَ یَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ إِنِّی أَخَافُ عَلَیْکَ أَنْ تَکُونَ مِنَ الْهَالِکِینَ قَالَ‏ إِنَّما أَشْکُوا بَثِّی وَ حُزْنِی إِلَى اللَّهِ وَ أَعْلَمُ مِنَ اللَّهِ ما لا تَعْلَمُونَ‏ إِنِّی لَمْ أَذْکُرْ مَصْرَعَ بَنِی فَاطِمَةَ إِلَّا خَنَقَتْنِی الْعَبْرَةُ لِذَلِکَ.»

 کامل‌الزیارات، ص۱۰۷

 

از امام صادق (علیه‌السلام) نقل شده‌است که فرمودند: 

«علی‌بن‌الحسین (امام سجاد علیه‌السلام) بیست یا چهل سال برای پدرش، حسین‌بن‌علی (علیه‌السلام) گریه کرد. 

هر غذایی مقابل او گذاشته می‌شد، برای امام حسین گریه می‌کرد. 

تا این‌که یکی از غلامانش به ایشان عرض کرد:

فدایتان شوم، ای پسر رسول خدا! من می‌ترسم که شما هلاک شوید. 

فرمود:

««إِنَّما أَشْکُوا بَثِّی وَ حُزْنِی إِلَى اللَّهِ وَ أَعْلَمُ مِنَ اللَّهِ ما لا تَعْلَمُونَ»[یوسف:۸۶]؛ «درددل و اندوه خود را فقط نزد خداوند می‌برم و از خداوند چیزی می‌دانم که شما نمی‌دانید»

هیچ‌وقت نمی‌شود که قتلگاه فرزندان فاطمه (علیهاالسلام) را به یاد آورم و بغض گلویم را نفشارد.»»

 

در روایتی دیگر نقل شده‌است: وقتی امام سجاد (علیه‌السلام) در محل سرپوشیده‌ی مخصوصشان در حال سجده و گریه بودند، یکی از غلامان به ایشان عرض کرد:

 

آقای من! ای علی‌بن‌الحسین! آیا وقت آن نرسیده که به اندوهتان پایان دهید؟

حضرت سرشان را بلند کردند و فرمودند:

«وَیْلَکَ أَوْ ثَکِلَتْکَ أُمُّکَ وَ اللَّهِ لَقَدْ شَکَا یَعْقُوبُ إِلَى رَبِّهِ فِی أَقَلَّ مِمَّا رَأَیْتَ حَتَّى قَالَ‏ یا أَسَفى‏ عَلى‏ یُوسُفَ‏ أَنَّهُ فَقَدَ ابْناً وَاحِداً وَ أَنَا رَأَیْتُ أَبِی وَ جَمَاعَةَ أَهْلِ بَیْتِی یُذْبَحُونَ حَوْلِی.»

 کامل‌الزیارات، ص۱۰۷

 

«وای بر تو! 

به خدا قسم، حضرت یعقوب، به خاطر مصیبتی کمتر آن‌چه می‌بینی، به پروردگار شکوا می‌کرد و می‌گفت: «بسی تأسف برای یوسف!» درحالی‌که که تنها یک فرزند از دست داده‌بود، 

اما من (خودم) دیدم که پدرم را و جماعتی از خانواده‌ام را پیش خودم سر بریدند.»

 

قصه اینه، حالا خود دانی!

 

...عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ:

«مَکْتُوبٌ فِی التَّوْرَاةِ ابْنَ آدَمَ کُنْ کَیْفَ شِئْتَ کَمَا تَدِینُ تُدَانُ مَنْ رَضِیَ مِنَ اللَّهِ بِالْقَلِیلِ مِنَ الرِّزْقِ قَبِلَ اللَّهُ مِنْهُ الْیَسِیرَ مِنَ الْعَمَلِ وَ مَنْ رَضِیَ بِالْیَسِیرِ مِنَ الْحَلَالِ خَفَّتْ مَئُونَتُهُ وَ زَکَتْ مَکْسَبَتُهُ وَ خَرَجَ مِنْ حَدِّ الْفُجُورِ.»

 الکافی، ج‏۲، ص۱۳

 

از امام صادق، علیه‌السلام، نقل شده است که فرمودند:

«در تورات نوشته شده:

ای فرزند آدم!

هرطور خواهی، همان‌طور باش،

از هر دست دهی، به همان دست می‌گیری،

هرکس که به روزیِ اندک، از خدا راضی شود، خداوند نیز عمل کم‌اش را از او می‌پذیرد،

و هرکس به مالِ حلالِ اندک، راضی شود، هزینه‌اش سبک، و کسبش پاکیزه می‌شود، و از محدوده‌ی بدکاری خارج می‌گردد.»

 

از نشانه‌های نادانی

 

الإمامُ الصّادقُ علیه السلام:

«الْجَهْلُ فِی ثَلَاثٍ:

فی تَبَدُّلِ الْإِخْوَانِ

و الْمُنَابَذَةِ بِغَیرِ بَیانٍ

و التَّجَسُّسِ عَمَّا لَا یعْنِی.»

 تحف‌العقول، ص۳۱۷

 

از امام صادق (علیه‌السلام) نقل شده‌است:

«نادانی در سه چیز است:

عوض کردن دوستان،

برهم‌زدنِ رابطه، بدون بیان (دلیل)

و تجسّس در مورد امور بی‌فایده.»

 

علت تفاوت در سطح زندگی اهل بیت

 

...عَنْ حَمَّادِ بْنِ عُثْمَانَ قَالَ: کُنْتُ حَاضِراً عِنْدَ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع إِذْ قَالَ لَهُ رَجُلٌ: أَصْلَحَکَ اللَّهُ! ذَکَرْتَ أَنَّ عَلِیَّ بْنَ أَبِی طَالِبٍ ع کَانَ یَلْبَسُ الْخَشِنَ یَلْبَسُ‏ الْقَمِیصَ‏ بِأَرْبَعَةِ دَرَاهِمَ‏ وَ مَا أَشْبَهَ ذَلِکَ وَ نَرَى عَلَیْکَ اللِّبَاسَ الْجَیِّدَ. قَالَ: فَقَالَ لَهُ:

«إِنَّ عَلِیَّ بْنَ أَبِی طَالِبٍ ع کَانَ یَلْبَسُ ذَلِکَ فِی زَمَانٍ لَا یُنْکَرُ وَ لَوْ لَبِسَ مِثْلَ ذَلِکَ الْیَوْمَ لَشُهِرَ بِهِ فَخَیْرُ لِبَاسِ کُلِّ زَمَانٍ لِبَاسُ أَهْلِهِ غَیْرَ أَنَّ قَائِمَنَا إِذَا قَامَ لَبِسَ لِبَاسَ عَلِیٍّ ع وَ سَارَ بِسِیرَتِهِ.»

 الکافی، ج۶، ص۴۴۴

 

حمادبن‌عثمان گوید: نزد امام صادق (علیه‌السلام) بودم که مردی به ایشان عرض کرد:

اصلحک‌الله! فرمودید که علی‌بن‌ابی‌طالب (علیه‌السلام) لباس زبر به تن می‌کرد، پیراهن چهار درهمی می‌پوشید و امثال این‌ها، درحالی‌که ما لباسی خوب و زیبا بر تن شما می‌بینیم!

حضرت به او فرمودند:

«به‌راستی‌که علی‌بن‌ابی‌طالب (علیه‌السلام) در زمانی این‌گونه می‌پوشید که ناپسند نبود

و اگر چنین لباسی را امروز می‌پوشید، موجب می‌شد انگشت‌نما شود.

پس بهترین لباسِ هر زمانه‌ای، لباسِ اهلِ همان زمان است.

به‌جز قائمِ ما (عجلّ‌الله‌فرجه) که وقتی قیام می‌کند، لباس علی (علیه‌السلام) را می‌پوشد و به سیره‌ی او عمل می‌کند.»

 

 

قالَ الإمَامُ الرِّضَا ع:

«إِنَ‏ أَهْلَ‏ الضَّعْفِ‏ مِنْ‏ مَوَالِیَ‏ یُحِبُّونَ‏ أَنْ أَجْلِسَ عَلَى اللُّبُودِ وَ أُلْبِسَ الْخَشِنَ وَ لَیْسَ یَتَحَمَّلُ الزَّمَانُ ذَلِکَ.»

 مکارم‌الأخلاق، ص۹۸

 

از امام رضا (علیه‌السلام) نقل شده‌است که فرمودند:

«برخی یاران کوته‌اندیشم دوست دارند که من بر زیرانداز نمدین بنشینم و لباس زبر بپوشم،

درحالی‌که زمانه(ما) چنین‌چیزی را نمی‌پذیرد.»

 

با این حال، جالب است بدانید:

 

...عَنْ أَبِی عَبَّادٍ قَالَ:

کانَ‏ جُلُوسُ‏ الرِّضَا ع‏ فِی‏ الصَّیْفِ‏ عَلَى حَصِیرٍ وَ فِی الشِّتَاءِ عَلَى مِسْحٍ وَ لُبْسُهُ الْغَلِیظَ مِنَ الثِّیَابِ حَتَّى إِذَا بَرَزَ لِلنَّاسِ تَزَیَّنَ لَهُمْ.

 عیون‌أخبارالرضا، ج۲، ص۱۷۸

 

از ابی‌عَبّاد نقل شده‌است:

امام رضا (علیه‌السلام) در تابستان بر حصیر و در زمستان بر زیراندازی مویین می‌نشستند. لباس زبر و ضخیم می‌پوشیدند،

اما وقتی میان مردم ظاهر می‌شدند، خود را برای آنان می‌آراستند.