مسؤولان صفاولنشین بخوانند؛ درس مردمداری و سخاوت امام رضا به فرزندش
...عَنِ ابْنِ أَبِی نَصْرٍ قَالَ: قَرَأْتُ فِی کِتَابِ أَبِی الْحَسَنِ الرِّضَا إِلَى أَبِی جَعْفَرٍ ع:
«یَا أَبَا جَعْفَرٍ بَلَغَنِی أَنَّ الْمَوَالِیَ إِذَا رَکِبْتَ أَخْرَجُوکَ مِنَ الْبَابِ الصَّغِیرِ فَإِنَّمَا ذَلِکَ مِنْ بُخْلٍ مِنْهُمْ لِئَلَّا یَنَالَ مِنْکَ أَحَدٌ خَیْراً وَ أَسْأَلُکَ بِحَقِّی عَلَیْکَ لَا یَکُنْ مَدْخَلُکَ وَ مَخْرَجُکَ إِلَّا مِنَ الْبَابِ الْکَبِیرِ فَإِذَا رَکِبْتَ فَلْیَکُنْ مَعَکَ ذَهَبٌ وَ فِضَّةٌ ثُمَّ لَا یَسْأَلُکَ أَحَدٌ شَیْئاً إِلَّا أَعْطَیْتَهُ وَ مَنْ سَأَلَکَ مِنْ عُمُومَتِکَ أَنْ تَبَرَّهُ فَلَا تُعْطِهِ أَقَلَّ مِنْ خَمْسِینَ دِینَاراً وَ الْکَثِیرُ إِلَیْکَ وَ مَنْ سَأَلَکَ مِنْ عَمَّاتِکَ فَلَا تُعْطِهَا أَقَلَّ مِنْ خَمْسَةٍ وَ عِشْرِینَ دِینَاراً وَ الْکَثِیرُ إِلَیْکَ إِنِّی إِنَّمَا أُرِیدُ بِذَلِکَ أَنْ یَرْفَعَکَ اللَّهُ فَأَنْفِقْ وَ لَا تَخْشَ مِنْ ذِی الْعَرْشِ إِقْتَاراً.»
الکافی، ج۴، ص۴۳
ابن ابینصر بزنطی گوید:
در نامهی امام رضا به امام جواد (علیهماالسلام) خواندم (که نوشته شده بود):
«ای ابو جعفر! به من خبر رسیده که خدمتکاران هرگاه تو را با مرکب جابهجا میکنند، از درب کوچک (اختصاصی) عبور میدهند[*] و این بهخاطر بُخلِ آنهاست؛ تا از تو به کسی خیری نرسد.
از تو میخواهم - قسم به حقی که بر گردنت دارم - ورود و خروجت فقط از درب بزرگ (عمومی) باشد
و وقتی سوار بر مرکب عبور میکنی، حتماً با خودت (سکههای) طلا و نقره همراه داشته باشی و آنگاه هرکس از تو چیزی خواست، به او ببخش.
اگر یکی از عموهایت از تو خواست نیکیای به او کنی، کمتر از پنجاه دینار (سکه طلا) به او نده و اختیار با خودت است که بیشتر بدهی
و اگر یکی از عمههایت از تو چیزی خواست، کمتر از بیستوپنج دینار به او نده و اختیار با خودت است که بیشتر بدهی.
قصدم از این توصیهها فقط این است که خداوند (مقامِ) تو را والا گرداند.
پس انفاق کن و از جانب (خداوندِ) صاحب عرش، نگران نباش که (با انفاق) تنگدست شوی.»
پاورقیـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
[*] امام جواد (علیهالسلام) در آن روزگار حدود شش هفت سال داشتهاند و چون فرزند ولیعهدِ خلیفهی مسلمین بودهاند، یکی از آقازادههای روزگار خویش محسوب میشدند و با احترام ویژهای با ایشان رفتار میشده.
به همین خاطر، امام رضا (علیهالسلام) توصیههای لازم را به فرزندشان اعلام داشتهاند تا در حلقهی اطرافیان بخیل و تشریفات احمقانه محصور نشوند و چهرهی مردمیشان تقویت گردد.