استفتاء دو خواهر از امام صادق درباره تعاملشان با نامحرمان
حدَّثَتْنِی سَعِیدَةُ وَ مِنَّةُ أُخْتَا مُحَمَّدِ بْنِ أَبِی عُمَیْرٍ بَیَّاعِ اَلسَّابِرِیِّ قَالَتَا: دَخَلْنَا عَلَى أَبِی عَبْدِ اَللَّهِ عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ فَقُلْنَا تَعُودُ اَلْمَرْأَةُ أَخَاهَا؟ قَالَ: «نَعَمْ.» قُلْنَا: تُصَافِحُهُ؟ قَالَ: «مِنْ وَرَاءِ اَلثَّوْبِ.» قَالَتْ إِحْدَاهُمَا: إِنَّ أُخْتِی هَذِهِ تَعُودُ إِخْوَتَهَا. قَالَ: «إِذَا عُدْتِ إِخْوَتَکِ فَلاَ تَلْبَسِی اَلْمُصَبَّغَةَ.»
الکافی، ج۵، ص۵۲۶
از سعیده و مِنّه، دو خواهر محمد بن ابی‌عمیر پارچه‌فروش[۱] نقل شده است:
ما نزد امام صادق (علیه‌السلام) رفتیم و عرض کردیم:
آیا زن می‌تواند از برادرِ (ایمانی)اش عیادت کند؟
امام فرمودند:
«بله.»
عرض کردیم:
(می‌تواند) با او مصافحه[۲] کند؟
حضرت فرمودند:
«(فقط) از پشت لباس.»[۳]
یکی از آن دو خواهر عرض کرد:
این خواهرم به عیادت برادرانِ (ایمانی)اش می‌رود.
حضرت فرمودند:
«هرگاه برادر (ایمانی)ات را عیادت کردی، لباس‌های رنگین نپوش.»
پاورقیـــــــــــــــــــــــــــــــــ
[۱] سعیده و منه، از معدود زنان راوی حدیث و خواهران محمد بن ابی‌عمیر (از بزرگ‌ترین عالمان و راویان شیعه‌ی ساکن بغداد) بوده‌اند. در کتب رجالی نقل شده است: وقتی ابن ابی‌عمیر به این جرم که از بزرگان شیعه است و وجودش مضر به حکومت بنی‌عباس است، به زندان افتاد، خواهرش کتاب‌های حدیثی او را (که بیش از ۹۰ جلد بودند) پنهان کرد، اما همه آن کتاب‌ها بر اثر رطوبت پوسیدند و از بین رفتند.
[۲] مصافحه؛ همان دست دادن هنگام دیدار با دیگران است.
[۳] یعنی دستشان نباید با هم تماس پیدا کند و با مانعی مثل لباس باشد. در روایات دیگر چنین بیان شده که دست دادن از پشت لباس نباید صمیمانه و تحریک‌آمیز باشد؛ مثلاً نباید دست یکدیگر را بفشارند. ملاحظه بفرمایید...
...عَنْ سَمَاعَةَ بْنِ مِهْرَانَ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اَللَّهِ عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ عَنْ مُصَافَحَةِ اَلرَّجُلِ اَلْمَرْأَةَ. قَالَ: «لاَ یَحِلُّ لِلرَّجُلِ أَنْ یُصَافِحَ اَلْمَرْأَةَ إِلاَّ اِمْرَأَةً یَحْرُمُ عَلَیْهِ أَنْ یَتَزَوَّجَهَا أُخْتٌ أَوْ بِنْتٌ أَوْ عَمَّةٌ أَوْ خَالَةٌ أَوِ اِبْنَةُ أُخْتٍ أَوْ نَحْوُهَا فَأَمَّا اَلْمَرْأَةُ اَلَّتِی یَحِلُّ لَهُ أَنْ یَتَزَوَّجَهَا فَلاَ یُصَافِحْهَا إِلاَّ مِنْ وَرَاءِ اَلثَّوْبِ وَ لاَ یَغْمِزْ کَفَّهَا.»
الکافی، ج۵، ص۵۲۵
از سماعة بن مهران نقل شده است:
از امام صادق (علیه‌السلام) درباره مصافحه (دست دادنِ) مرد با زن سؤال کردم.
حضرت فرمودند:
«حلال نیست که مرد با زن مصافحه کند، مگر با زنی که ازدواج با او برایش حرام باشد (از محارمش باشد)؛ خواهر، دختر، عمه، خاله، دختر خواهر و مانند این‌ها.
اما زنی که ازدواج با او برای مرد حلال است (به او محرم نیست)، با آن‌ها مصافحه نکند، مگر این‌که از پشت لباس باشد و نباید دستش را بفشارد.»
پانوشتـــــــــــــــــــــــــــــــــ
لازم به ذکر است که دست دادن با نامحرم هرچند با رعایت شرایطی مجاز شمرده شده، اما خلاف سنت اهل‌بیت (علیهم‌السلام) است و ایشان بارها تصریح کرده‌اند که با زنان مصافحه نمی‌کنند.
نکته مهم دیگری که لازم است در این رابطه ذکر گردد، این است که هر عملی که با قصد لذت‌جویی یا با ترس از به‌گناه‌افتادن همراه باشد، حرام است.
لذا دست دادن با نامحرم، هرچند با رعایت شرایط مذکور باشد، در صورتی که با قصد لذت جنسی یا با ترس افتادن به گناه همراه باشد، جایز نخواهد بود.
