...عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع فِی رَجُلٍ دَخَلَ قَرْیَةً فَأَصَابَ بِهَا لَحْماً لَمْ یَدْرِ أَ ذَکِیٌ هُوَ أَمْ مَیِّتٌ قَالَ:
«یَطْرَحُهُ عَلَى النَّارِ فَکُلُّ مَا انْقَبَضَ فَهُوَ ذَکِیٌّ وَ کُلُّ مَا انْبَسَطَ فَهُوَ مَیِّتٌ.»
الکافی، ج۶، ص۲۶۱
امام صادق (علیه‌السلام) درباره مردی که وارد آبادی‌ای شود و گوشتی به او رسد که نداند گوشت ذبح‌شده است یا مردار، فرمودند:
«آن را روی آتش بیاندازد، اگر گوشت منقبض شود و در هم برود، ذبح‌شده است و اگر منبسط شود و از هم باز شود، مردار است.»
...عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ، عَنْ أَبِیهِ، عَنْ آبَائِهِ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ:
«إِنَّ الْمَعْصِیَةَ إِذَا عَمِلَ بِهَا الْعَبْدُ سِرّاً لَمْ تَضُرَّ إِلَّا عَامِلَهَا، وَ إِذَا عَمِلَ بِهَا عَلَانِیَةً وَ لَمْ یُغَیَّرْ عَلَیْهِ أَضَرَّتْ بِالْعَامَّةِ».
قرب الإسناد، ص۵۵
امام صادق از پدرانشان از رسول خدا (صلوات‌الله‌علیهم) نقل فرمودند:
«به‌راستی که معصیت، اگر بنده آن را مخفیانه انجام دهد، فقط به گناه‌کار آسیب می‌رساند،
و اگر آن را آشکارا انجام دهد و کسی او را باز ندارد، به عموم مردم آسیب می‌رساند»
...عَنْ مُفَضَّلِ بْنِ عُمَرَ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ:
«إِنَّ اللَّهَ جَلَّ ثَنَاؤُهُ لَیَعْتَذِرُ إِلَى عَبْدِهِ الْمُؤْمِنِ الْمُحْوِجِ فِی الدُّنْیَا کَمَا یَعْتَذِرُ الْأَخُ إِلَى أَخِیهِ فَیَقُولُ وَ عِزَّتِی وَ جَلَالِی مَا أَحْوَجْتُکَ فِی الدُّنْیَا مِنْ هَوَانٍ کَانَ بِکَ عَلَیَّ فَارْفَعْ هَذَا السَّجْفَ فَانْظُرْ إِلَى مَا عَوَّضْتُکَ مِنَ الدُّنْیَا قَالَ فَیَرْفَعُ فَیَقُولُ مَا ضَرَّنِی مَا مَنَعْتَنِی مَعَ مَا عَوَّضْتَنِی.»
الکافی، ج۲، ص۲۶۴
مفضل بن عمر از امام صادق (علیه‌السلام) نقل کرده است:
«به‌راستی که خداوند (جلّ ثناؤُه) مانند برادری که از برادرش عذر می‌خواهد، از بنده‌ی مؤمنش که در دنیا نیازمند بوده، عذر می‌خواهد و می‌گوید:
«به عزت و جلالم قسم، من تو را در دنیا، به این دلیل که نزدم خوار بودی، نیازمندت نکردم. حال، پرده را کنار بزن و به آن‌چه به‌جای دنیا به تو داده‌ام، نگاه کن.»
پس بنده پرده را کنار می‌زند و می‌گوید:
«با این جای‌گزینی که به من داده‌ای، آن‌چه (در دنیا) از من دریغ داشته‌ای، به من ضرر نزده‌است.»»
...عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ سِنَانٍ وَ ابْنِ بُکَیْرٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ سُئِلَ عَنِ الْمُؤْمِنِ یَقْتُلُ الْمُؤْمِنَ مُتَعَمِّداً أَ لَهُ تَوْبَةٌ. فَقَالَ: «إِنْ کَانَ قَتَلَهُ لِإِیمَانِهِ فَلَا تَوْبَةَ لَهُ وَ إِنْ کَانَ قَتَلَهُ لِغَضَبٍ أَوْ لِسَبَبِ شَیْءٍ مِنْ أَمْرِ الدُّنْیَا فَإِنَّ تَوْبَتَهُ أَنْ یُقَادَ مِنْهُ وَ إِنْ لَمْ یَکُنْ عُلِمَ بِهِ انْطَلَقَ إِلَى أَوْلِیَاءِ الْمَقْتُولِ فَأَقَرَّ عِنْدَهُمْ بِقَتْلِ صَاحِبِهِمْ فَإِنْ عَفَوْا عَنْهُ فَلَمْ یَقْتُلُوهُ أَعْطَاهُمُ الدِّیَةَ وَ أَعْتَقَ نَسَمَةً وَ صَامَ شَهْرَیْنِ مُتَتابِعَیْنِ وَ أَطْعَمَ سِتِّینَ مِسْکِیناً تَوْبَةً إِلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ.»
الکافی، ج۷، ص۲۷۶
از امام صادق (علیه‌السلام) سؤال شد اگر مؤمنی عمداً مؤمن دیگری را بکشد، آیا توبه دارد؟
حضرت فرمودند:
«اگر به خاطر ایمانش او را بکشد، توبه ندارد،
اما اگر او را از روی خشم یا با انگیزه‌ای دنیایی کشته‌باشد، توبه‌اش این است که قصاص شود،
و اگر او را نمی‌شناسند، خودش نزد اولیاء مقتول برود و نزدشان اعتراف کند که خویشاوند آن‌ها را کشته‌است؛
اگر او را بخشیدند و نکشتند، برای توبه به درگاه خداوند، دیه مقتول را بپردازد و اسیر (برده‌ای) را آزاد کند و دو ماه پشت‌سرهم روزه بگیرد و شصت مِسکین (فقیر زمین‌گیر) را غذا دهد.»
...قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع:
«یُسْأَلُ الْمَیِّتُ فِی قَبْرِهِ عَنْ خَمْسٍ عَنْ صَلَاتِهِ وَ زَکَاتِهِ وَ حَجِّهِ وَ صِیَامِهِ وَ وَلَایَتِهِ إِیَّانَا أَهْلَ الْبَیْتِ فَتَقُولُ الْوَلَایَةُ مِنْ جَانِبِ الْقَبْرِ لِلْأَرْبَعِ مَا دَخَلَ فِیکُنَّ مِنْ نَقْصٍ فَعَلَیَّ تَمَامُهُ.»
الکافی، ج۳، ص۲۴۱
امام صادق (علیه‌السلام) فرمودند:
«از مُرده، در قبرش، از پنج مسئله سؤال می‌شود؛ از نمازش، زکاتش، حجّش، روزه‌اش و ولایتش نسبت به ما اهل بیت.
آن‌گاه ولایت از گوشه‌ای از قبر، به چهارتای دیگر می‌گوید: هر نقصی در شما باشد، کامل کردنش با من!»
این پنج مسئله، به تصریح احادیث، بنیان‌های اصلی اسلام هستند و جالب است بدانید در آن احادیث نیز «ولایت اهل بیت علیهم‌السلام» مهمترین رکن معرفی شده‌است. به عنوان نمونه:
...عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ ع قَالَ:
«بُنِیَ الْإِسْلَامُ عَلَى خَمْسٍ عَلَى الصَّلَاةِ وَ الزَّکَاةِ وَ الصَّوْمِ وَ الْحَجِّ وَ الْوَلَایَةِ وَ لَمْ یُنَادَ بِشَیْءٍ کَمَا نُودِیَ بِالْوَلَایَةِ فَأَخَذَ النَّاسُ بِأَرْبَعٍ وَ تَرَکُوا هَذِهِ یَعْنِی الْوَلَایَةَ.»
الکافی، ج۲، ص۱۸
از امام باقر (علیه‌السلام) نقل شده‌است که فرمودند:
«اسلام بر پنج (پایه) استوار شده‌است؛ نماز، زکات، روزه، حج و ولایت.
هرگز برای چیزی مثل ولایت فریاد (دعوت) بر نیامده‌است، اما مردم آن چهارتا را گرفته‌اند و «ولایت» را رها کرده‌اند.»
...قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع:
«لَا یُسْأَلُ فِی الْقَبْرِ إِلَّا مَنْ مَحَضَ الْإِیمَانَ مَحْضاً أَوْ مَحَضَ الْکُفْرَ مَحْضاً وَ الآخَرُونَ یُلْهَوْنَ عَنْهُمْ.»
الکافی، ج۳، ص۲۳۵
امام صادق (علیه‌السلام) فرمودند:
«در قبر فقط از کسی سؤال می‌شود که ایمانش کاملاً خالص باشد یا کفرش کاملاً خالص باشد و دیگران به حال خود رها می‌شوند.»
...عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: قَالَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ ع:
«أ أَلَا لَا خَیْرَ فِی عِلْمٍ لَیْسَ فِیهِ تَفَهُّمٌ أَلَا لَا خَیْرَ فِی قِرَاءَةٍ لَیْسَ فِیهَا تَدَبُّرٌ أَلَا لَا خَیْرَ فِی عِبَادَةٍ لَیْسَ فِیهَا تَفَکُّر»
الکافی، ج۱، ص۳۶
امام صادق از امیر مؤمنان (علیهماالسلام) نقل کرده‌اند:
«بدان! در علمی که در آن «تفهّم»[1] نباشد، هیچ خیری نیست.
بدان! در قرآن خواندنی که در آن «تدبّر»[2] نباشد، هیچ خیری نیست.
بدان! در عبادتی که در آن «تفکّر»[3] نباشد، هیچ خیری نیست.»
پاورقیـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
[1] «تفهّم»: فهمِ جرعه‌جرعه و تدریجی.
[2] «تدبّر»: توجه به پشت صحنه و آخر و عاقبت یک چیز.
[3] «تفکّر»: توجه به مقدمات و دلائل، برای فهمیدن مسئله‌ای که نمی‌دانیم.
...عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ:
«دَخَلْتُ عَلَى أَبِی الْعَبَّاسِ بِالْحِیرَةِ فَقَالَ یَا أَبَا عَبْدِ اللَّهِ مَا تَقُولُ فِی الصِّیَامِ الْیَوْمَ فَقُلْتُ ذَاکَ إِلَى الْإِمَامِ إِنْ صُمْتَ صُمْنَا وَ إِنْ أَفْطَرْتَ أَفْطَرْنَا فَقَالَ یَا غُلَامُ عَلَیَّ بِالْمَائِدَةِ فَأَکَلْتُ مَعَهُ وَ أَنَا أَعْلَمُ وَ اللَّهِ أَنَّهُ یَوْمٌ مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ فَکَانَ إِفْطَارِی یَوْماً وَ قَضَاؤُهُ أَیْسَرَ عَلَیَّ مِنْ أَنْ یُضْرَبَ عُنُقِی وَ لَا یُعْبَدَ اللَّهُ.»
الکافی، ج۴، ص۸۳
از امام صادق (علیه‌السلام) نقل شده‌است که فرمودند:
«نزد ابوالعباس سفّاح[1] در حیره[2] رفتم.
(به من) گفت: ای اباعبدالله![3] نظرت درباره روزه‌ی امروز چیست؟[4]
گفتم: این امر به امام (پیشوای مسلمانان) مربوط است؛ اگر روزه بگیری، من هم روزه می‌گیرم، اگر افطار کنی، من هم افطار می‌کنم!
(به غلامش) گفت: ای غلام! سفره را برایم پهن کن.
پس من هم با او غذا خوردم، درحالی‌که ـ به خدا قسم ـ می‌دانستم که آن روز، یکی از روزهای ماه رمضان است. اما این‌که روزه‌ی یک روز را بخورم و (بعداً) قضایش را به‌جا آورم، برایم آسان‌تر بود از این‌که گردنم زده‌شود و خداوند عبادت نشود.»[5]
پاورقیــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
[1] ابوالعباس عبدالله‌بن‌محمد سفّاح: اولین خلیفه عباسی.
[2] حیره: شهری اطراف کوفه. (لازم به توضیح است که امام صادق (علیه‌السلام) در ابتدای خلافت بنی عباس، که پایتخت خود را کوفه قرار داده‌بودند، حدود دو سال ساکن شهر کوفه شدند و در این مدت به پرورش شاگرد و نشر علوم و معارف پرداختند.)
[3] ابوعبدالله: کنیه امام صادق (علیه‌السلام).
[4] احتمالاً در مورد آن روز تردید بوده‌است که آیا آخرین روز ماه مبارک رمضان است یا اولین روز ماه شوال.
[5] اشاره حضرت به این مسئله است که اگر در آن مقطع کشته می‌شدند، امکان حفظ اسلام ناب و پرورش انسان‌هایی که خداوند را عبادت کنند، نبود.
...عَنْ أَبِی وَلَّادٍ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع یَقُولُ:
«مَنْ قَتَلَ نَفْسَهُ مُتَعَمِّداً فَهُوَ فِی نَارِ جَهَنَّمَ خَالِداً فِیهَا.»
الکافی، ج۷، ص۴۵
ابو ولّاد حنّاط گوید: از امام صادق (علیه‌السلام) شنیدم که می‌فرمود:
«هرکس عمداً خود را بکشد، در آتش جهنم جاودانه است.»
...عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: قَالَ النَّبِیُّ ص:
«کَمَا لَا یَحِلُّ لِغَرِیمِکَ أَنْ یَمْطُلَکَ وَ هُوَ مُوسِرٌ فَکَذَلِکَ لَا یَحِلُّ لَکَ أَنْ تُعْسِرَهُ إِذَا عَلِمْتَ أَنَّهُ مُعْسِرٌ.»
تهذیب‌الأحکام، ج۶، ص۱۹۳
امام صادق از رسول خدا (صلوات‌الله‌علیهما) نقل کرده‌اند:
«همان‌طور که بده‌کارِ تو، اگر دستش باز باشد، جایز نیست پرداخت بدهی‌اش را به تأخیر بیاندازد،
همان‌طور، تو نیز اگر بدانی دستش تنگ است، جایز نیست او را تحت فشار قرار دهی.»
...عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص:
«قَوْلُ الرَّجُلِ لِلْمَرْأَةِ «إِنِّی أُحِبُّک»،ِ لَا یَذْهَبُ مِنْ قَلْبِهَا أَبَداً.»
الکافی، ج۵، ص۵۶۹
امام صادق از رسول خدا (صلوات‌الله‌علیهما) نقل کرده‌اند:
«این گفته‌ی مرد به همسرش که: «دوستت دارم»، تا ابد از قلب او بیرون نمی‌رود.»
...عَنِ ابْنِ أَبِی نَجْرَانَ عَمَّنْ ذَکَرَهُ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: قُلْتُ لَهُ قَوْمٌ یَعْمَلُونَ بِالْمَعَاصِی وَ یَقُولُونَ نَرْجُو فَلَا یَزَالُونَ کَذَلِکَ حَتَّى یَأْتِیَهُمُ الْمَوْتُ.
فقَالَ: «هَؤُلَاءِ قَوْمٌ یَتَرَجَّحُونَ فِی الْأَمَانِیِّ کَذَبُوا لَیْسُوا بِرَاجِینَ إِنَّ مَنْ رَجَا شَیْئاً طَلَبَهُ وَ مَنْ خَافَ مِنْ شَیْءٍ هَرَبَ مِنْهُ.»
الکافی، ج۲، ص۶۸
یکی از اصحاب گوید: به امام صادق (علیه‌السلام) عرض کردم:
گروهی هستند که گناه می‌کنند و می‌گویند (به رحمت خداوند) امیدواریم و همواره چنین‌اند تا وقتی مرگ به سراغشان می‌آید.
حضرت فرمودند:
«آن‌ها جماعتی هستند که به آرزوها دل بسته‌اند. دروغ می‌گویند، امیدوار نیستند.
کسی که به چیزی امید دارد، آن را می‌جوید و کسی که از چیزی می‌ترسد، از آن می‌گریزد.»
...عَنِ الْحَارِثِ بْنِ الْمُغِیرَةِ أَوْ أَبِیهِ عَن أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: قُلْتُ لَهُ مَا کَانَ فِی وَصِیَّةِ لُقْمَانَ قَالَ: «کَانَ فِیهَا الْأَعَاجِیبُ وَ کَانَ أَعْجَبَ مَا کَانَ فِیهَا أَنْ قَالَ: لِابْنِهِ خَفِ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ خِیفَةً لَوْ جِئْتَهُ بِبِرِّ الثَّقَلَیْنِ لَعَذَّبَکَ وَ ارْجُ اللَّهَ رَجَاءً لَوْ جِئْتَهُ بِذُنُوبِ الثَّقَلَیْنِ لَرَحِمَکَ» ثُمَّ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع: «کَانَ أَبِی یَقُولُ: إِنَّهُ لَیْسَ مِنْ عَبْدٍ مُؤْمِنٍ إِلَّا [وَ] فِی قَلْبِهِ نُورَانِ نُورُ خِیفَةٍ وَ نُورُ رَجَاءٍ لَوْ وُزِنَ هَذَا لَمْ یَزِدْ عَلَى هَذَا وَ لَوْ وُزِنَ هَذَا لَمْ یَزِدْ عَلَى هَذَا.»
الکافی، ج۲، ص۶۷
از حارث بن مغیره یا پدرش نقل شده‌است که گفت:
به امام صادق (علیه‌السلام) عرض کردم:
در وصیت لقمان (به پسرش) چه بود؟
حضرت فرمودند:
«در آن، مطالب شگفت‌انگیزی بود و عجیب‌ترین چیزی که در آن بود، این است که به پسرش گفت:
«آن‌چنان از خداوند (عزّوجلّ) بترس که اگر کارهای نیک جن و انس را (در روز قیامت) نزدش حاضر کنی، عذابت می‌کند
و آن‌چنان به خداوند امید داشته باش که اگر گناهان جن و انس را نزدش حاضر کنی، به تو رحم می‌کند.»»
سپس امام صادق (علیه‌السلام) فرمودند:
«پدرم می‌فرمود:
«هیچ بنده مؤمنی نیست، مگراین‌که در قلبش دو نور است؛ نور ترس (خوف) و نور امید (رجاء)، اگر این وزن شود، بیش از آن نیست و اگر آن وزن شود، بیش از این نیست.»»
...عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: قُلْتُ لَهُ مَنْ یَلْزَمُ الرَّجُلَ مِنْ قَرَابَتِهِ مِمَّنْ یُنْفِقُ عَلَیْهِ؟
قالَ: «الْوَالِدَانِ وَ الْوَلَدُ وَ الزَّوْجَةُ.»
الکافی، ج۴، ص۱۳
محمد بن مسلم گوید: به امام صادق (علیه‌السلام) عرض کردم: نفقه‌ی[1] کدام‌یک از نزدیکان مرد، بر گردن اوست؟
حضرت فرمودند: «پدر و مادر و فرزند و همسر(زن).»
** ** ** ** **
...عَنْ غِیَاثِ بْنِ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ:
«أُتِیَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَیْهِ بِیَتِیمٍ فَقَالَ خُذُوا بِنَفَقَتِهِ أَقْرَبَ النَّاسِ مِنْهُ مِنَ الْعَشِیرَةِ کَمَا یَأْکُلُ مِیرَاثَهُ.»
الکافی، ج۴، ص۱۳
غیاث بن ابراهیم از امام صادق (علیه‌السلام) نقل کرده‌است که فرمودند:
«یتیمی را نزد امیر مؤمنان (صلوات‌الله‌علیه) آوردند.[2] حضرت فرمودند: نفقه‌اش را از نزدیک‌ترین اقوامش بگیرید، چنان‌چه (اگر این یتیم بمیرد،) ارث او را می‌خورد.»[3]
پاورقیـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
[1] «نفقه» در لغت، به معنای هزینه و خرجی است و در اصطلاح، عبارت است از مالی که برای ادامه زندگی، صرف مخارج ضروری همسر و فرزندان، خویشاوندان و مانند آن‌ها می‌شود؛ اعم از خوراک، پوشاک، مسکن و غیره. (ویکی فقه)
[2] لابد به این خاطر که کسی عهده‌دارش نمی‌شده‌است.
[3] بنابراین نفقه کسی که توانایی تأمین هزینه‌های خود را ندارد، بر عهده کسانی است که به ترتیب طبقات ارث‌بَری از او ارث می‌برند؛ به این معنا که اگر طبقه اول (پدر، مادر، فرزند و...) نبودند، بر عهده طبقه دوم (پدربزرگ، مادربزرگ، خواهر، برادر و...) است و اگر طبقه دوم هم نبودند، به عهده طبقه سوم (عمو، عمه، دایی، خاله و...) است.
...عَنْ أَبِی بَصِیرٍ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع:
«إِنَّ الْعَبْدَ لَفِی فُسْحَةٍ مِنْ أَمْرِهِ مَا بَیْنَهُ وَ بَیْنَ أَرْبَعِینَ سَنَةً فَإِذَا بَلَغَ أَرْبَعِینَ سَنَةً أَوْحَى اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ إِلَى مَلَکَیْهِ قَدْ عَمَّرْتُ عَبْدِی هَذَا عُمُراً فَغَلِّظَا وَ شَدِّدَا وَ تَحَفَّظَا وَ اکْتُبَا عَلَیْهِ قَلِیلَ عَمَلِهِ وَ کَثِیرَهُ وَ صَغِیرَهُ وَ کَبِیرَهُ.»
الکافی، ج۸، ص۱۰۸
ابو بصیر از امام صادق (علیه‌السلام) نقل کرده‌است که فرمودند:
«بنده، تا قبل از چهل‌سالگی، در وسعت و گشایش است، اما وقتی به چهل‌سالگی برسد، خداوند (عزّوجلّ) به دو فرشته‌اش (که اعمال او را ثبت می‌کنند) وحی می‌کند:
این بنده‌ام را عمری زندگی بخشیده‌ام، (از این پس نسبت به او) تندی کنید و سخت گیرید و شدیداً مراقبت کنید و اعمال او را ـ چه کم باشد، چه زیاد، چه کوچک باشد، چه بزرگ ـ بنویسید.»
پیش‌تر درباره قانون کلی و غیرقابل‌تغییرِ «کَمَا تَدِینُ تُدَانُ» (از هر دست بدهی، با همان دست می‌گیری)، چند حدیث ارائه شده‌بود.
یکی دیگر از شاخه‌های این قانون، نوع رفتار فرزندان با پدرانشان است؛
...عَنْ عُبَیْدِ بْنِ زُرَارَةَ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع:
«بَرُّوا آبَاءَکُمْ یَبَرَّکُمْ أَبْنَاؤُکُمْ.»
الکافی، ج۵، ص۵۵۴
عبید بن زراره از امام صادق (علیه‌السلام) نقل کرده‌است که فرمودند:
«با پدرانتان خوش‌رفتاری کنید تا پسرانتان با شما خوش‌رفتاری کنند.»
پانوشتـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
برای مطالعه بیشتر، مراجعه شود به:
هشدارهایی هول‌ناک درباره ناموس، که باید جدی گرفت
...عَنِ ابْنِ یَقْطِینٍ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع: «مَنْ أَصَابَتْهُ زَلْزَلَةٌ فَلْیَقْرَأْ «یَا مَنْ یُمْسِکُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ أَنْ تَزُولا وَ لَئِنْ زالَتا إِنْ أَمْسَکَهُما مِنْ أَحَدٍ مِنْ بَعْدِهِ إِنَّهُ کانَ حَلِیماً غَفُوراً صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَمْسِکْ عَنَّا السُّوءَ إِنَّکَ عَلى کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ».» قَالَ: «إِنَّ مَنْ قَرَأَهَا عِنْدَ النَّوْمِ لَمْ یَسْقُطْ عَلَیْهِ الْبَیْتُ إِنْ شَاءَ اللَّهُ تَعَالَى.»
تهذیب الأحکام، ج۳، ص۲۹۴
علی بن یقطین از امام صادق (علیه‌السلام) نقل می‌کند که فرمودند:
«هرکس با زلزله‌ای روبه‌رو شد، بخواند:
«یَا مَنْ یُمْسِکُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ أَنْ تَزُولا وَ لَئِنْ زالَتا إِنْ أَمْسَکَهُما مِنْ أَحَدٍ مِنْ بَعْدِهِ إِنَّهُ کانَ حَلِیماً غَفُوراً صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَمْسِکْ عَنَّا السُّوءَ إِنَّکَ عَلى کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ»؛
«ای کسی (خدایی) که آسمان‌ها و زمین را از این‌که (از جای خود) دور شوند حفظ می‌کند و اگر آسمان‌ها و زمین جابه‌جا شوند، جز او هیچ‌کس آن‌ها را حفظ نخواهدکرد، او که (نسبت به کوتاهی بندگان) بردبار و آمرزنده (گناهان آن‌ها) است، بر محمد و آل محمد درود فرست و ما را از این اتفاق بد حفظ نما. همانا تو توانایی هرکاری را داری».» [برگرفته از آیه۴۱ سوره فاطر]
(آن‌گاه) حضرت فرمودند:
«به‌راستی، کسی که این (دعا) را هنگام خواب بخواند، هرگز خانه بر سرش آوار نخواهد شد، اگر خدا بخواهد.»
پانوشتــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
هفته گذشته که اطراف مشهد زلزله‌ای رخ داد، آیت‌الله شیخ مصطفی اشرفی‌شاهرودی، وقتی در میان تدریس، زلزله را احساس کردند، با آرامش «آیه۴۱ سوره فاطر» را قرائت کردند و بلافاصله به درس خود ادامه دادند. واکنش ایشان به این اتفاق، جالب و آموزنده بود.
...عَنْ جَعْفَرٍ الصَّادِقِ عَنْ أَبِیهِ عَنْ جَدِّهِ عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ عَنْ أَبِیهِ عَنْ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ ص قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص:
«مَنْ عَمِلَ فِی بِدْعَةٍ خَلَّاهُ الشَّیْطَانُ وَ الْعِبَادَةَ وَ أَلْقَى عَلَیْهِ الْخُشُوعَ وَ الْبُکَاءَ أَبَى اللَّهُ لِصَاحِبِ الْبِدْعَةِ بِالتَّوْبَةِ.» قِیلَ یَا رَسُولَ اللَّهِ وَ کَیْفَ ذَلِکَ قَالَ: «إِنَّهُ قَدْ أُشْرِبَ قَلْبُهُ حُبَّهَا.»
النوادر (للراوندی)، ص۱۸
امام صادق از پدرانشان از رسول خدا (صلوات‌الله‌علیهم) نقل فرموده‌اند:
«کسی که کار بدعت‌آمیزی انجام دهد، شیطان او را به عبادتی مشغول می‌سازد و خشوع و گریه (در عبادت) را به او القاء می‌کند. خداوند هرگز توبه بدعت‌گذار را نمی‌پذیرد.»
گفته‌شد: ای رسول خدا! چرا چنین است؟
فرمودند: «زیرا علاقه‌اش به بدعتی که انجام داده، در دلش جای گرفته‌است.»
پانوشتـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
واضح است که حدیث فوق به این معنا نیست که هر عبادت با حال و با اشکی، از القائات شیطان است، بلکه به این معناست که بروز این حالت به تنهایی نباید ملاک سنجش قرار گیرد و با صِرف مشاهده این حالت در خود یا در دیگری، نباید خوش‌بین بود و سایر معیارها را فراموش نمود.
پیش‌تر نیز در حدیثی با عنوان «گول نماز و روزه‌شان را نخورید!»، از امام صادق (علیه‌السلام) نقل شده‌بود:
«با نمازشان و با روزه‌شان، فریب نخورید! که همانا انسان گاهی چنان نسبت به نماز و روزه حرص می‌ورزد که اگر آن را ترک کند، وحشت می‌کند، اما آنان را (اگر خواستید بیازمائید؛) هنگام "راست‌گفتاری" و "ادای امانت" بیازمائید.»
از امام رضا (علیه‌السلام) نقل شده‌است:
«صَاحِبُ النِّعْمَةِ یَجِبُ عَلَیْهِ التَّوْسِعَةُ عَنْ عِیَالِهِ.»
الکافی، ج۴، ص۱۱
«کسی که نعمت دارد (وضعش خوب است)، بر او واجب است که نسبت به عیال (افراد تحت تکفّلش) توسعه دهد (دست‌ودل‌باز باشد.)»
امام صادق از رسول خدا (صلوات‌الله‌علیهما) نقل فرموده‌اند:
«مَلْعُونٌ مَلْعُونٌ مَنْ ضَیَّعَ مَنْ یَعُولُ.»
الکافی، ج۴، ص۱۲
«ملعون است! ملعون است! آن‌که (حقِ) کسی که تحت تکفّلش است را ضایع کند.»
یکی از قوانین کلی و غیرقابل‌تغییر عالَم، این است که «از هر دست بدهی، با همان دست می‌گیری» یا به تعبیر روایی: «کَمَا تَدِینُ تُدَانُ».
یکی از شاخه‌های این قانون، «رعایت حرمت ناموس دیگران» است. در زیر به نمونه‌هایی اشاره می‌شود:
مفضل بن عمر جُعفی از امام صادق (علیه‌السلام) نقل کرده‌است که فرمودند:
«ای مفضل! آیا می‌دانی چرا گفته‌شده‌است «کسی که زنا کند، با او زنا می‌شود.»؟»
عرض کردم: نه، فدایتان شوم.
حضرت فرمودند:
«در میان بنی‌اسرائیل، زنی زناکار بود و مردی که زیاد نزد او می‌رفت. آخرین باری که مرد نزد او رفت، خداوند بر زبان زن این حرف را جاری کرد که: «بدان که نزد همسرت باز می‌گردی و مردی را با او خواهی‌یافت.»
آن مرد با بدحالی از نزد زن خارج شد و با حالتی که سابقه نداشت به خانه‌اش وارد شد. او همیشه با اجازه وارد می‌شد، اما آن روز بدون اجازه. ناگهان در بسترش مردی را یافت. آن‌گاه هر دو نزاعشان را نزد حضرت موسی (علیه‌السلام) بردند.
جبرئیل بر حضرت موسی نازل شد و گفت: «ای موسی! کسی که زنا کند، روزی با او زنا می‌شود.»
حضرت موسی به آن دو نگریست و فرمود: «عفت پیشه کنید، تا نسبت به زنانتان عفت پیشه شود.»» [عفت: خود داری از امیال و شهوات نفسانی و کارهای زشت]
الکافی، ج۵، ص۵۵۳
نسبت به این مسئله، هنگام «انتخاب همسر» نیز هشدار داده شده‌است؛ چنان‌چه امام کاظم از رسول خدا (صلوات‌الله‌علیهما) نقل فرموده‌اند:
«تَزَوَّجُوا إِلَى آلِ فُلَانٍ فَإِنَّهُمْ عَفُّوا فَعَفَّتْ نِسَاؤُهُمْ وَ لَا تَزَوَّجُوا إِلَى آلِ فُلَانٍ فَإِنَّهُمْ بَغَوْا فَبَغَتْ نِسَاؤُهُمْ وَ قَالَ مَکْتُوبٌ فِی التَّوْرَاةِ ... أَیُّهَا النَّاسُ لَا تَزْنُوا فَتَزْنِیَ نِسَاؤُکُمْ کَمَا تَدِینُ تُدَانُ.»
الکافی، ج۵، ص۵۵۴
«از فلان قبیله زن بگیرید؛ زیرا آن‌ها عفت پیشه می‌کنند، پس زنانشان نیز عفت پیشه می‌کنند و از فلان قبیله زن نگیرید؛ زیرا آن‌ها زنا می‌کنند، پس زنانشان نیز زنا می‌کنند.
در تورات نوشته شده‌است: «...ای مردم! زنا نکنید، که زنانتان زنا می‌کنند. از هر دست بدهی، با همان دست می‌گیری.»»
نکته: باید توجه داشت که زنا، صورت‌های مختلفی دارد؛
زنای چشم (نگاه حرام به نامحرم)
زنای گوش (گوش دادن به صدای حرام نامحرم)
زنای زبان (گفتگوی حرام با نامحرم)
زنای پوست (لمس بدن نامحرم) و...
که اگر خدای ناکرده، به هر صورتی انجام شود، به همان صورت به فرد بازخواهدگشت؛ چنان‌چه از امام صادق (علیه‌السلام) نقل شده‌است:
«أَ مَا یَخْشَى الَّذِینَ یَنْظُرُونَ فِی أَدْبَارِ النِّسَاءِ أَنْ یُبْتَلَوْا بِذَلِکَ فِی نِسَائِهِمْ.»
الکافی، ج۵، ص۵۵۳
«آیا کسانی که به پشت زنان نگاه می‌کنند، نمی‌ترسند که در مورد زنان خودشان، همین‌گونه مبتلا شوند.»
پانوشتــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
کاش هنگام چشم‌چرانی و متلک‌پرانی و شوخی‌های کلامی و دیدن عکس‌ها و کلیپ‌های خصوصی و دست‌اندازی به ناموس دیگری و دیگر حالات این‌چنینی، عاقبت آن را نیز در ذهن مرور نماییم و لااقل به ناموس خود رحم کنیم. نعوذ بالله...
